تعداد بسیاری از مصرف کنندگان مواد مخدر و افرادی که با اعتیاد به یک فعالیت خاص دست و پنجه نرم می کنند، خود را غمگین و ناتوان از مدیریت اعتیاد می بینند. اعتیاد در صورتی که فرد معتاد برای مدتی از مواد مخدر منفعت گیری کند یا برای زمان طویل به فعالیت مورد نظر خود ادامه دهد، به گمان زیاد و قطعاً زندگی فرد معتاد را نابود می کند. هر ساله میلیون ها مصرف کننده مواد مخدر و افراد معتاد به فعالیت های خاص در جهان تحت تاثییر اعتیاد خود قرار می گیرند تا جایی که سالانه ده ها هزار مرگ ناشی از این اعتیاد اتفاق می افتد. اما برخی از اعتیادها علائم ترک (خماری) قوی تری نسبت به دیگران دارند و علتناراحتی مصرف کننده در میانه مصرف مواد یا انجام آن فعالیت می شوند که هرگونه تلاش برای ترک را خنثی می کنند. در اینجا فهرستی از ناخوشایندترین و شدیدترین اعتیادها و مواد اعتیادآور را تهیه کرده ایم که ترک کردن آن ها به شدت دشوار است.
۱۰- اعتیاد پردازشی
اعتیاد پردازشی (Process addiction) شامل سکس، قمار، بازی و غذا است که به نحوه عجیبی همیشه در فهرست مواد مخدر مهم قرار نمی گیرد اما به شدت آزار دهنده می باشند. این اعتیادها که اعتیادهای رفتاری نیز نامیده می شوند، همه پیامدهای اجتماعی و روانی اعتیاد را به همراه دارند اما فاقد علائم فیزیکی شدید مرتبط با سوء مصرف مواد می باشند. در زمان قمار، داشتن رابطه جنسی، خرید یا خوردن غذاهای خاص، سطح دوپامین در بدن تحول می کند، شبیه آنچه زمان مصرف مواد مخدر رخ می دهد. با این حال، وابستگی روانی می تواند به ناراحتی های روانی یا حتی جسمی آن ها منجر بشود. اعتیاد پردازشی در جامعه شایع است، زیاد تر ناشناخته می ماند و عمده مبتلایان قادر به ترک آن نیستند.
۹- ماریجوآنا یا حشیش
در حالی که تعداد بسیاری از کشورها به قانونی کردن ماریجوآنا برای مصارف تفریحی و پزشکی ادامه می دهند، مصرف آن به علت در دسترس بودن و افزایش قوت آن افزایش یافته است. ماریجوآنا یا وید یا گل پر مصرف ترین ماده مخدر است و تعداد بسیاری از افراد با اعتیاد آزار دهنده به ترکیبات فعال آن دست و پنجه نرم می کنند. مصرف بی رویه و در نتیجه آن مقادیر بالاتر اندوکانابینوئیدها علتوابستگی مغز به ماریجوآنا می بشود. انتقال دهنده های عصبی که به شکل طبیعی در بدن تشکیل می شوند، در صورت مصرف مداوم ماریجوآنا با اختلال روبه رو می شوند و با افت حساسیت روبرو خواهند شد که تنها یکی از اختلالات مرتبط با مصرف این ماده مخدر است.
۸- بنزودیازپین ها
بنزودیازپین ها (Benzodiazepines) دسته ای از داروهای تجویزی در دسترس می باشند که برای درمان اضطراب، تشنج، از دست دادن حافظه و اختلالات خواب به کار می روال و به شدت اعتیادآور می باشند. پانزده نوع بنزودیازپین های تجویزی به تعداد بسیاری از افراد پشتیبانی می کنند تا با استرس، حملات وحشت زدگی یا افسردگی بالینی مقابله کنند. زمان مصرف بنزودیازپین ها، حجم بسیاری از دوپامین در مغز آزاد می بشود که کارکرد گیرنده های حسی را تحول می دهد و اثرات لذت بخشی تشکیل می کند. هنگامی که فرد بنزودیازپین ها را به طور خوددرمانی مصرف می کند، اعتیاد می تواند رخ دهد. سوء مصرف مداوم این مواد مخدر علتتحلیل رفتن سلول های مسئول تشکیل و کنترل مقدار دوپامین در مغز می بشود. در غیاب بنزودیازپین ها، بدن فاقد مقادیر بسیاری دوپامین است. این افت در سطح دوپامین علتافسردگی شدید، تحریک پذیری و سردرگمی می بشود. دیگر ناراحتی ها شامل حالت تهوع، سفتی عضلات، عضلات دردناک، تعریق، مشکلات خواب و تمرکز، تپش قلب و حملات وحشت زدگی است. هفت سندروم خماری بنزودیازپین ها شامل زوال شخصیت، بی حسی مفرط، توهمات، حساسیت احساسی و تشنج های مرگبار است.
۷- نیکوتین
نیکوتین یکی از شایع ترین مواد اعتیادآور است. استعمال دخانیات یا تنباکو منبع مهم نیکوتین حاضر بوده و ترک آن زیاد آزار دهنده است. سیگار و دیگر محصولات تنباکویی عمدتاً قانونی می باشند و به این ترتیب، اعتیاد به آن ها در بین میلیون ها انسان در سراسر جهان شایع است. علامت مهم اعتیاد به نیکوتین شامل ولع است – ناپیوستگی و مصرف نامنظم تبدیل رفتارهای تحریک پذیر و مضطرب می بشود. نیکوتین زمان استنشاق یا بلعیده شدن به گفتن تنباکوی جویدنی، ضربان قلب را بالا می برد و به مغز می رود و حالت اسایش موقتی تشکیل می کند. علائم ترک تقریباً سریع برای مصرف کنندگان آزار دهنده و ناخوشایند است، اما نیکوتین می تواند به یک عصا و نقطه اتکای احساسی تبدیل بشود که افراد در زمان اضطراب به آن متوسل می شوند. سیگار کشیدن و دیگر اشکال انتقال نیکوتین به بدن عادت های ناخوشایندی می باشند که به شدت تبدیل آمفیزم یا سرطان ریه می شوند و مرگ های دردناکی را در پی دارند.
۶- کوکائین
کوکائین نه تنها یکی از بدترین مواد مخدر در جهان است، بلکه به طور قابل توجهی نادرست نمود داده می بشود. بیشتر از ۱.۵ میلیون نفر از اعتیاد به کوکائین رنج می برند، اگر چه این تعداد بعد از دهه ۱۹۸۰ و کاسته شدن از محبوبیت این ماده مخدر، افت یافته است. به گفتن یک ماده مخدر با منفعت گیری جمعی، کوکائین در شکل اورجینال خود می تواند انرژی را افزایش دهد و خلق و خوی مثبتی تشکیل کند، یقیناً با اثرات مختصر زمان. مصرف کنندگان به مصرف مداوم، به خصوص در میانه کار یا مهمانی معتاد می شوند و ترک این عادت می تواند دشوار بشود. کوکائین به شکل تحول تشکیل دوپامین و سروتونین عمل می کند و فرآیندهای عادی مغز را مختل می نماید. حس تحکیم رفتاری، لذت یا تمایل شدید به شدت جای خود را به پارانویا، نوسانات خلقی و دیگر عوارض عاطفی یا جسمی می دهد. عوارض ترک کوکائین شامل بی قراری، ولع شدید، تحریک پذیری خلقی و احساسی، کابوس، بی قراری و ناراحتی کلی است، در حالی که علائم حاد می توانند علتصدمه رساندن فرد به خود نیز شوند.
۵- متادون
متادون دارویی است که برای به حداقل رساندن علائم ترک تریاک به کار می رود، اما مصرف کردن بدون نظارت آن زیاد تر می تواند خود به اعتیادی تازه بدل بشود. متادون به معتادان به تریاک و هروئین پشتیبانی می کند تا از دردناک ترین مرحله های بهبودی و ترک عبور کنند. مشکل وقتی رخ می دهد که متادون برای سال ها مصرف بشود و فرد به شکلی خطرناک با آن سازگار بشود. اعتیاد به این ماده مخدر مصرف کنندگان را به مصرف دوزهای بالا ترغیب می کند که تبدیل اودروزهای تعداد بسیاری در عرصه داروهای افت درد ناشی از خماری می بشود. علائم ترک یا خماری مصرف متادون بعد از چند ساعت اغاز شده و مصرف کنندگان با علائم شدید بی قراری، اضطراب و عکس العمل های شبه آنفلوآنزا روبه رو می شوند. علائم می تواند از سه ساعت تا بیشتر از چند هفته درد آزار دهنده طول بکشد. همانند بنزودیازپین ها، مغز تلاش می کند با الکل حالت پایدار خود را مجدد به دست آورد که تبدیل توهم، سردرگمی شدید، هذیان و لرزش یا تشنج می بشود. قربانیان اضطراب مداوم، بی خوابی، ضربان نامنظم قلب، سختی خون بالا، افسردگی و سردردهایی را توانایی خواهند کرد که امکان پذیر زمان ها بعد از آخرین دوز ادامه داشته باشند.
۴- کراک
کراک که از شکل مهم کوکائین پودری مشتق شده است، یک محرک قوی با سرخوشی شدید است که جای خود را به اشتیاق و ولع شدیدی می دهد. کراک کوکائین که تشکیل آن آسان است، در دهه ۱۹۸۰ در آمریکا ظهور کرد، که یک جانشین ارزان اما زیاد اعتیادآور برای هروئین می بود. وابستگی روانی به این ماده، ترک مصرف آن را دشوار می کند، همراه با تحمل بالا نسبت به این ماده مخدر که به شدت تشکیل می بشود. این ماده مخدر حداقل سه مرحله بهبودی دارد، اما تعداد بسیاری از کاربران به علت میل به برگشت مجدد شدید، سال ها بعد از باور به این که این عادت را ترک کرده اند، به مصرف این ماده مخدر باز می گردند.
۳- متامفتامین
کریستال مت که با نام مت آمفتامین شناخته می بشود، یک ماده مخدر شیمیایی زیاد اعتیادآور است که با سودوافدرین (pseudoephedrine) ساخته می بشود، ماده ای رایج که برای ساخت داروهای سرماخوردگی منفعت گیری می بشود. این محرک ساخته شده توسط انسان می تواند از راه بینی بالا کشیده شده، تزریق شده یا به طور سیگاری کشیده بشود، که مصرفه کننده را به شدت نشئه کرده و تقریباً بلافاصله یک میل و عطش شدید به مصرف مجدد را تشکیل می کند. ترک متامفتامین زیاد دشوار است و زیاد تر افراد معتاد به خود را در معرض صدمه های عصبی قابل توجهی قرار می دهد، بدون اشاره به خستگی شدید و افسردگی ناشی از مصرف آن. افرادی که به این ماده مخدر وابستگی اشکار می کنند، نمی توانند بدون آن زندگی خود را مدیریت کنند یا حتی لحظه ای نشاط داشته باشند.
مصرف طویل زمان متامفتامین تبدیل صدمه مغزی می بشود که در پی آن مشکلات عاطفی و حافظه تشکیل می بشود. منفعت گیری از این ماده مخدر با تمایلات پرخاشگرانه، خشونت آمیز و زیاد تر روان پریشی همراه است، در حالی که در سم زدایی پزشکی از داروهای ضد اضطراب، ضد روان پریشی و ضد افسردگی برای تنظیم مجدد شیمی مغز منفعت گیری می بشود.
۲- هروئین
هروئین از مرفین به دست می آید و یک ماده مخدر غیرقانونی است که توسط یک گونه گل خشخاش تشکیل می بشود و مصرف کنندگان آن سرخوشی شدید و اشتیاق شدیدی به مصرف مجدد را توانایی می کنند. معتادان به هروئین آن را به طور سیگاری یا تزریق مصرف کرده یا بخارهای آن را استنشاق می کنند، در حالی که این ماده به شدت به مغز می رسد و علتتغییرات رفتاری می بشود. به گفتن مثال یک ماده مخدر غیرقانونی، فروشندگان هروئین طبق معمولً آن را “برش” داده یا با افزودنی های سمی مخلوط می کنند تا قوت آن را افزایش دهند. این افزودنی ها که برخی از آن ها خود از نوع مخدر و افیونی می باشند، می توانند علتاودروز شوند، چرا که خریدار خیابانی نمی تواند خلوص هروئین را تشخیص دهد مگر این که تجزیه و تحلیل شیمیایی انجام دهد. اعتیاد به هروئین و خماری شدید ناشی از عدم مصرف آن، پزشکان را برای افت ناراحتی و درد ناشی از ترک هروئین، به سمت تجویز دیگر باربیتورات ها سوق می دهد. این داروهای درمانی همانند بوپرنورفین و متادون زیاد اعتیادآور می باشند و بدون راهنمایی و مدیریت پزشک می توانند تبدیل اعتیادهای تازه شوند.
۱- داروهای مُسکن تجویزی
اعتیادآورترین مواد مخدر که زیاد هم خودسرانه و در مقادیر زیاد مصرف می شوند، مخدرهای تجویزی، شامل اکسی کدون، ویکودین و کدئین می باشند. معتادانی که بیشتر از حد از مسکن های مخدر منفعت گیری می کنند، حس سرخوشی و لذت می کنند چون این دارو به گیرنده های مغزی متصل می بشود تا سیگنال های انتقال درد را مسدود کند. این شدت علائم ترک است که تعداد بسیاری از مبتلایان را به مخدرهای تجویزی معتاد می کند. علائم این بیماری آزار دهنده می باشند و طول این دوره بستگی به این دارد که فرد چه زمان معتاد بوده است. علائم سوء مصرف مواد افیونی شامل عضلات سفت و دردناک، اضطراب، آبریزش بینی، تنفس غیرطبیعی و سریع، بی خوابی و سختی خون بالا است که بعضی اوقات می تواند کشنده باشد. علائم حاد شامل اسهال، استفراغ، درد معده، تهوع و افسردگی خواهد می بود.
چه چیزی علتاعتیاد می بشود؟
عوامل بسیاری شدت اعتیاد را تعیین می کنند. این عوامل مقدار ناراحتی از اعتیاد را نیز تعیین می نمایند. اعتیاد به مواد و فعالیت ها به آرایش ژنتیکی، محیط، حمایتخانواده، بیماری های روانی و ترومای فرد بستگی دارد. منفعت گیری مکرر یا شراکت مداوم در فعالیت های اعتیادآور وقتی ناخوشایند می بشود که به نوعی تحمل شما در برابر اثرات آن ها افزایش یافته و به آن ها عادت می کنید که همان اعتیاد است. این اعتیادها در حالی افراد را دچار خود می کنند که فرد از صدمه های ناشی از آن ها بی خبر است، اما برای فرار از ناراحتی ناشی از ترک به ادامه سوء منفعت گیری متوسل می بشود.
