نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی اسکوار
الیگومنوره به خون‌ریزی‌های نادر یا غیرمعمول سبک بین دوره‌های قاعدگی حرف های می‌بشود. در واقع الیگومنوره نشانگر چرخه پریودی است که زیاد تر از ۳۵ روز طول می‌کشد یا کمتر از ۹ پریود در سال است. الیگومنوره دلایل مختلفی دارد که برخی از آنها بی‌ضررند، اما در برخی موارد نیز امکان پذیر الیگومنوره نشانه نوعی بیماری جدی باشد. در این مقاله زیاد تر با الیگومنوره، علت ایجادش، علائمش و راه‌های تشخیص و درمان آن آشنا می‌شویم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
الیگومنوره چیست؟
الیگومنوره (Oligomenorrhea) واژه‌ای پزشکی است که برای قاعدگی غیرطبیعی و شامل پریودهای نامنظم به کار می‌رود. چرخه قاعدگی طبیعی طبق معمول هر ۲۸ روز اتفاق می‌افتد و ۴ تا ۷ روز طول می‌کشد. امکان پذیر فاصله بین پریودهای شما منظم ۲۱ یا ۳۵ روز باشد که هم چنان طبیعی است. طبق معمول تعداد روز در پریود یکسان است و یک یا دو دوز کمتر یا زیاد تر می‌بشود. الیگومنوره پریودهای غیرقابلپیشبینی است که امکان پذیر زیاد تر از ۳۵ روز پریود نداشته باشید. در واقع به‌جای پریودهای ماهانه تنها ۶ تا ۸ پریود در سال دارید.
تفاوت الیگومنوره و آمنوره
الیگومنوره و آمنوره هر دو قاعدگی غیرطبیعی‌اند. آمنوره به‌معنی نبوده است پریود است، در حالی که الیگومنوره به قاعدگی نامنظم حرف های می‌بشود. در آمنوره پریود نمی‌شوید یا پریود می‌شوید و برای چندین ماه پریود ندارید، در حالی که در الیگومنوره هم چنان پریود می‌شوید اما پریودهای شما همیشه مطابق برنامه نیست و در واقع پریودهای شما کمتر از حد طبیعی است.
شیوع الیگومنوره
نزدیک به ۱۲ تا ۱۵٫۳درصد از زنان در سنین باروری دچار الیگومنوره خواهد شد. نزدیک به ۱۰ تا ۲۰درصد از افراد با مشکل بارداری الیگومنوره دارند. الیگومنوره زیاد تر همراه با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) اتفاق می‌افتد. به عبارت دیگر، نزدیک به ۷۵ تا ۸۵درصد افراد مبتلا به سندرم تخدام پلی‌کیستیک قاعدگی نامنظم دارند.
علت الیگومنوره
در چرخه قاعدگی منظم، تغییرات هورمونی به پوشش رحم مطلب می‌دهد تا هر ماه برای تخمک لقاح‌یافته آماده بشود. یقیناً تخمک همیشه راه خود به رحم را اشکار نمی‌کند و وقتی که پوشش نیاز نیست، بافت رحم از بین می‌رود و سپس از گذشتن از گردن رحم، داخل واژن می‌بشود و به‌صورت خون قاعدگی از بدن خارج می‌بشود.
این فرایند تقریبا هر ماه اتفاق می‌افتد، اما تحول طول چرخه قاعدگی طبیعی است و امکان پذیر مقداری طویل‌تر یا مختصر‌تر از ۲۸ روز باشد. باید به روال طبیعی خودتان دقت کنید و هر تحول بزرگی را یادداشت کنید. برای مثال امکان پذیر در حالت طبیعی هر ۳۰ روز یک بار پریود شوید و به‌مرور زمان این زمان زیاد تر بشود و به هر ۳۵ یا ۴۰ روز برسد. این چنین امکان پذیر قاعدگی شما خفیف‌تر از حالت معمول باشد. در برخی موارد، امکان پذیر قاعدگی شما سنگین‌تر بشود، به‌خصوص اگر در فواصل کمتری رخ دهد. این قضیه امکان پذیر به این علت باشد که تخمک‌گذاری اتفاق نیفتاده و پوشش رحم بیشتر از حدی که باید ساخته شده است.
۱. منارک و پیش‌یائسگی
هنگامی اولین چرخه قاعدگی در یک فرد جوان (منارک) اغاز می‌بشود، امکان پذیر سال‌ها زمان ببرد تا پریود او چرخه‌ای منظم اشکار کند. اغاز خون‌ریزی نامنظم و پریودهایی که سنگین‌تر یا سبک‌تر از ماه‌های قبلی‌اند غیرمعمول نیست، اما با گذشت زمان طبق معمول هورمون‌ها تثبیت خواهد شد. تغییرات چرخه قاعدگی امکان پذیر با ورود فرد به مرحله پیش‌یائسگی هم اتفاق بیفتد.
۲. تغییرات زندگی
امکان پذیر چرخه قاعدگی در عکس العمل به تغییرات دیگر زندگی فرد تحول کند. برای مثال بارداری، زایمان و شیردهی امکان پذیر بر پریود فرد تاثییر بگذارند. تغییرات سبک زندگی همانند تعطیلات، استرس کاری، افت وزن زیاد نیز احتمالا بر پریود شما تاثییر بگذارند. سوء‌تغذیه هم می‌تواند جهت بی‌نظمی قاعدگی و حتی توقف آن (آمنوره) بشود. افراد مبتلا به اختلال خوردن همانند بی‌اشتهایی عصبی دچار افت وزن شدیدی خواهد شد که امکان پذیر جهت توقف قاعدگی بشود.
۳. ورزش شدید
افرادی که ورزش شدید انجام خواهند داد امکان پذیر دچار تغییرات چرخه قاعدگی شوند. برخی از ورزشکاران حرفه‌ای در دوران ورزشی خود پریودهای سبک دارند یا پریود نمی‌شوند.
۴. اضافه‌وزن
اضافه‌وزن یا چاقی می‌تواند بر چرخه قاعدگی تاثییر بگذارد. استروژن، هورمون مهم چرخه قاعدگی، در چربی بدن وجود دارد. چربی اضافی مقدار استروژن را افزایش می‌دهد و بر چرخه قاعدگی تاثییر می‌گذارد. بی‌نظمی‌های قاعدگی مربوط به وزن طبق معمول با نگه داری وزن سالم رفع می‌بشود.
۵. داروهای خاص
داروهای خاص از جمله داروهای کنترل بارداری هورمونی می‌توانند تغییرات بسیاری در چرخه قاعدگی فرد تشکیل کنند. مصرف قرص، آمپول، پچ، حلقه، آ.یو.دی (IUD) یا ایپملنت‌های کنترل بارداری امکان پذیر جهت تغییرات پریودی بشود.
در برخی افراد امکان پذیر پریودها زیادتر و سنگین‌تر شوند و برخی امکان پذیر پریود خفیف‌تر و نامنظمی را توانایی کنند که الیگومنوره نامیده می‌بشود. منفعت‌گیری نامنظم از راه حلهای کنترل بارداری یا تحول مداوم روش می‌تواند جهت خون‌ریزی غیرطبیعی یا غیرقابلپیشبینی بشود. بهتر است مداوم از روشی منفعت گیری کنید که برای شما مناسب‌تر است.
هرچند امکان پذیر راه حلهای کنترل بارداری هومورنی جهت تغییرات ناخواسته و عوارض جانبی شوند، طبق معمول برای درمان مشکلات مربوط به چرخه قاعدگی منفعت گیری خواهد شد. برخی افراد برای افت دوره، شدت یا سرکوب کامل چرخه قاعدگی از راه حلهای کنترل بارداری منفعت گیری می‌کنند.
داروهای دیگر هم می‌توانند بر چرخه قاعدگی تاثییر بگذارند، از جمله:
۶. بیماری‌های عرصه‌ای
الیگومنوره امکان پذیر علامت بیماری عرصه‌ای باشد، از جمله:
علائم الیگومنوره
برخی تغییرات در چرخه قاعدگی فرد در طول زندگی طبیعی‌اند. نبوده است پریود یا چرخه قاعدگی گاه‌به‌گاه نامنظم غیرشایع نیست و لزوما به این معنی نیست که مشکلی وجود دارد. هورمون‌های دخیل در چرخه قاعدگی امکان پذیر موقتا تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار بگیرند. بااین‌حال اگر قاعدگی فرد ناگهانی تحول کند و به شکل طبیعی خود در زیاد تر طول زندگی برنگردد، باید علت تحول اشکار بشود.
نبوده است پریود یا تأخیر در آن شایع‌ترین علامت الیگومنوره است. بااین‌حال با دقت به علت تشکیل الیگومنوره، امکان پذیر علائم فرد دیگر را نیز توانایی کنید از جمله:
- گذشت بیشتر از ۳۵ روز بدون قاعدگی؛
- داشتن کمتر از ۹ پریود در سال؛
- چرخه قاعدگی نامنظم؛
- پریودهای خفیف‌تر از معمول؛
- جوش؛
- سردرد؛
- گرگرفتگی؛
- درد شکمی؛
- ترشح واژنی؛
- اختلال بینایی؛
- موی زیاد روی صورت و بدن.
وقتی که خون‌ریزی متفاوت اتفاق می‌افتد، امکان پذیر علائم دیگر پریود همانند سندرم پیش‌قاعدگی، انقباض و نفخ داشته باشید. این چنین امکان پذیر هیچ علامتی نداشته باشید. امکان پذیر خون قاعدگی به‌رنگ قهوه‌ای تیره، قرمز یا صورتی کم‌رنگ باشد و در زمان پاک‌کردن خودتان، روی نوار بهداشتی یا تامپون یا روی لباس زیرتان فهمید لخته یا مخاط شوید.
تشخیص الیگومنوره
اگر درمورد چرخه قاعدگی‌تان نگرانید، باید به پزشک زنان و زایمان مراجعه می‌کنید. امکان پذیر پزشک درمورد حالت سلامتی شما و چرخه قاعدگی، مشکلات تولیدمثلی یا سابقه سرطان در مادر، خواهر، خاله یا عمه شما سوال کند. این چنین امکان پذیر پزشک شما را معاینه کند و درمورد سابقه رابطه جنسی، بارداری، زایمان، بیماری عرصه‌ای یا انجام جراحی و داروها و مکمل‌های مصرفی شما سوال کند.
درمورد جزئیات خاص مربوط به خون‌ریزی از جمله زمان و شدت آن با پزشک سخن بگویید کنید. پزشک با دقت به این اطلاعات می‌تواند علت الیگومنوره را تشخیص دهد. امکان پذیر پزشک با پشتیبانی اسپکیولوم آزمایش لگن انجام دهد و داخل رکتوم و واژن را بازدید کند. امکان پذیر مقداری حس ناراحتی داشته باشید یا خجالت بکشید، اما این آزمایش سریع همه می‌بشود.
این چنین پزشک علائم مربوط به بیماری‌های برهم‌زننده اعتدال هورمونی را بازدید می‌کند، از جمله:
- بازدید بزرگی غده تیروئید؛
- بازدید علائم مربوط به هورمون‌های مردانه اضافه (همانند موی زیاد صورت و بدن)؛
- بازدید ترشحات شیری نوک سینه.
اگر در هرکدام از مرحله های آزمایش حس درد یا ناراحتی داشتید، بلافاصله به پزشک خبر دهید تا در صورت لزوم آزمایش متوقف بشود.
آزمایش‌های مربوط به الیگومنوره
اگر پزشک علت تحول پریود را تشخیص ندهد، امکان پذیر آزمایش‌های اضافه همانند تست بارداری تجویز کند. آزمایش‌های اولیه طبق معمول تهاجم کمتری دارند و در صورت نیاز آزمایش‌های دیگر تجویز می‌بشود. برای اغاز امکان پذیر آزمایش خون یا ادرار تجویز بشود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص تعدادی از عوامل بی‌نظمی قاعدگی پشتیبانی کند.
آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص علت الیگومنوره وجود دارند، از جمله:
- آزمایش خون برای بازدید اختلالات عامل خون‌ریزی، افتمواد مغذی، عفونت، مارکرهای التهابی و عوامل دیگر. در آزمایش خون مقدار تیروئید، هورمون محرک فولیکول (FSH)، هورمون محرک لوتئال (LH)، پرولاکتین، ۱۷-OHP برای هایپرپلازی و قند خون بازدید می‌بشود.
- آزمایش هورمون و کارکرد تیروئید.
- نمونه ادرار برای بازدید عفونت یا بیماری‌های مقاربتی.
- مثالبرداری بافتی برای بازدید انواع سرطان.
- عکس‌برداری (سونوگرافی، سی.تی اسکن یا ام.آر.آی) از اندام‌های تولیدمثلی.
درمان الیگومنوره
به‌محض این که پزشک علت الیگومنوره را تشخیص دهد، گزینه‌های درمانی را اغاز می‌کند. درمان مناسب به حالت شما بستگی دارد. امکان پذیر برخی درمان‌ها برای شما مناسب نباشند. برای مثال کنترل بارداری هورمونی در تعداد بسیاری از افراد برای درمان مشکلات قاعدگی منفعت گیری می‌بشود، اما اگر سابقه لخته‌شدن خون، میگرن با هاله و سختی خون بالا داشته باشید، راه حلهای شامل هورمونی برای شما مناسب نیستند.
۱. تحول سبک زندگی
الیگومنوره به سبک زندگی، وزن، روتین ورزشی، مقدار استرس شما وابسته است. پزشک می‌تواند درمورد تحول سبک زندگی به شما پشتیبانی کند. به‌مرور زمان با استراحت، داشتن برنامه کاری و تنظیم وزن مشکل پریود شما رفع می‌بشود.
۲. درمان کنترل بارداری یا هورمونی
اگر بیماری خاصی دارید که به هورمون جواب می‌دهد، امکان پذیر پزشک از شما بخواهد انواع دیگر راه حلهای کنترل بارداری را برای مدیریت پریود امتحان کنید. حتی وقتی که فعالیت جنسی ندارید یا در قبل رابطه جنسی نداشته‌اید هم می‌توانید از این داروها منفعت گیری کنید.
این داروها به‌شکل قرص، پچ و ایمپلنت پوستی در دسترس‌اند. پزشک می‌تواند در انتخاب گزینه مناسب به شما پشتیبانی کند. می‌توانید بیشتر از یک روش را امتحان کنید، اما نیاز است هر بار قبل از کنارگذاشتن یک روش، چند ماه به بدنتان زمان دهید تا تأثیر آن را ببینید. روش دیگر درمان هورمونی منفعت گیری از آگونیست‌های هورمونی رهاکننده گنادوتروپین است. یقیناً نمی‌توان از این روش به زمان طویل منفعت گیری کرد و عوارض جانبی دارد. در این مورد با پزشک مشورت کنید.
۳. درمان بیماری عرصه‌ای
اگر عفونت مقاربتی داشته باشید، احتمالا باید از آنتی‌بیوتیک منفعت گیری کنید. احتمالا نیاز باشد شریک جنسی شما هم در این رابطه درمان بشود. این چنین برای داشتن رابطه جنسی باید از راه حلهای محافظتی منفعت گیری کنید.
اگر به دلایل فرد دیگر دچار الیگومنوره شده باشید، ملزوم است به پزشک متخصص همان مورد مراجعه کنید. برای مثال برای بیماری تیروئید باید به متخصص غدد مراجعه کنید. وقتی که بیماری شما مهار بشود، الیگومنوره شما هم رفع می‌بشود.
در موارد نادر، امکان پذیر تومورهای سرطانی در سیستم تولیدمثلی وجود داشته باشند که نیاز به پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا جراحی دارند. امکان پذیر در برخی شرایط لوله رحم، رحم، گردن رحم یا همه سیستم تولیدمثلی برداشته بشود و فرد دیگر چرخه قاعدگی نداشته باشد.
پیشگیری از الیگومنوره
الیگومنوره قابل‌پیش‌گیری نیست، اما می‌توانید به‌محض تشخیص، آن را درمان کنید. الیگومنوره به‌خودی‌خود بیماری جدی‌ای نیست، اما ملزوم علت عرصه‌ای آن را بازدید و درمان کنید.
زمان مراجعه به پزشک
اگر زیاد تر از ۳۵ روز پریود نداشتید و پریودهای شما نامنظم است، به پزشک مراجعه کنید. نبوده است یا تأخیر پریود طبیعی نیست و باید علت آن را بازدید کنید. می‌توانید توسط اپلیکشین‌های خاص یا در یک دفتر موارد گوناگون پریودتان را یادداشت کنید، از جمله:
- روز دقیق توقف و اغاز پریود؛
- مقدار و شدت خون‌ریزی؛
- هر علائمی که قبل، میانه یا سپس از پریود توانایی می‌کنید.
الیگومنوره و ناباروی
الیگومنوره امکان پذیر علامت نوعی بیماری عرصه‌ساز ناباروری همانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باشد. برهم‌خوردن اعتدال هورمونی نیز می‌تواند جهت قاعدگی غیرطبیعی بشود و بارداری شما را سخت کند.
شما بگویید
شما چه مقدار با الیگومنوره آشنایی دارید؟ آیا پریود نامنظم داشته‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید توانایی و نظرتان را در تکه ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این نوشته را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
دسته بندی مطالب
