انواع مانورهای نمایشی جت های جنگنده_اسکوار

جت‌های جنگنده نسل چهارم و پنجم هم چنان به جابجا کردن آنچه از نظر آیرودینامیکی امکان پذیر ادامه خواهند داد. این هواپیماهای شگفت انگیز، در نمایشگاه های هوایی در سراسر جهان، به طور مرتب قوت مانور خود را به نمایش می گذارند. در حالی که این مانورها دلنشین به نظر می رسند و حیرت بینندگان را برای لحظاتی در پی دارند، کاربردهای عملی در نبرد هوایی نیز دارند.

تعداد بسیاری از مانورهایی که در زیر مورد او گفت و گو قرار می‌گیرند نیاز به جهت دهی رانش (thrust vectoring) دارند که فقط در جت‌های جنگنده نسل پنجم در دسترس است.

مانور کولبیت

مانور کولبیت (Kulbit) توسط خلبانان روسی گسترش داده شد و شامل یک لوپ مختصر و بسته است که زیاد تر از طول هواپیما بزرگتر نیست. این مانور از قابلیت‌های پسااستال (post-stall) و جهت دهی رانش منفعت گیری می‌کند که به هواپیما اجازه می‌دهد در کمترین فاصله رو به جلو و عمودی پشتک وارو بزند. این مانورپذیری فشرده به هواپیما اجازه می‌دهد تا به طور عمودی قرار بگیرد و علتمی بشود که هواپیمای دشمن از کنار آن عبور کند، در حالی که هواپیمای مانور دهنده از حالت دفاعی به تهاجمی تحول موضع می دهد.

هواپیماهایی که این مانور را با پیروزی انجام داده اند عبارت هستند از F-22، Su-30، Su-35، Su-37، Su-47، Su-57 و MiG-29 OVT.

مانور کبرای پوگاچف

کبرای پوگاچف (Pugachev’s Cobra) مانوری است که در آن هواپیما به طور عمودی بالا رفته و همانند مانور کولبیت متوقف می بشود. با این حال، در کبرای پوگاچف، هواپیما به‌جای تکمیل کردن حرکت پشت وارو در کولبیت، به طور عمودی به سمت پایین برمی‌گردد و به پرواز مستقیم و صاف ادامه می دهد. این مانور به افتخار خلبان روسی، ویکتور پوگاچف نامگذاری شده است که برای اولین بار در نمایشگاه هوایی پاریس در سال ۱۹۹۸ آن را با یک هواپیمای Su-27 به نمایش گذاشت. این مانور بری همه جنگنده های نسل پنجم در نمایشگاه های هوایی یک استاندارد بوده و حتی در فیلم بلاک باستر هالیوودی تاپ گان: ماوریک در سال ۲۰۲۳ نیز به نمایش گذاشته شد.

مانور کبرای پوگاچف به نسل پنجم هواپیماهای دارای قوت جهت دهی رانش محدود نمی بشود، چون باور بر این است که خلبانان سوئدی Saab-35 برای اولین بار یک نسخه تازه از این مانور را انجام دادند. جنگنده Saab-35 طراحی بدون دمی دارد که ذاتاً آن را ناپایدار می کند و می تواند علتاز دست رفتن لیفت هواپیما بشود. خلبانان سوئدی به شدت فهمید شدند که در زمان روبه رو با یک توقف یا استال به علت زاویه دعوا بالا (که به آن استال فوق العاده یا عمیق نیز می گویند)، می توانند به شدت دماغه هواپیما را با زاویه منفی به پایین برگردانند تا بتوانند مجدد لیفت مورد نیازشان را به دست آورند. این مانور (یا نوعی از کبرا) با MiG-21، F-16، MiG-29 A و Chengdu J-10 اجرا شده است.

مانور سقوط برگ

مانور سقوط برگ یا برگ در حال سقوط (Falling Leaf) شامل توقف و کنترل هواپیما در یک حرکت نوسانی به طرفین با منفعت گیری از سکان برای خنثی کردن چرخش است، همانند سقوط یک برگ از درخت. هواپیما در حالت صاف است و به جلو حرکت نمی کند. این مانور به خلبانان می آموزد که یک ترکیب استال/چرخش را شناخته و از آن بازگردند. جهت دهی رانش در جنگنده های نسل پنجم می تواند علتبشود که هواپیما در میانه اجرای این مانور معلق بشود.

مانور زنگ کووچور

مانور زنگ کووچور (Kvochur Bell) نسخه ای از لغزش دم (tail slide) است که در آن هواپیما مستقیماً به سمت بالا می رود تا وقتی که به استال دست یابد و شتاب رو به جلو متوقف بشود. به جای این که هواپیما ابتدا از سمت دم به پایین «لغزش» کند تا وقتی که هواپیما به پرواز صاف بازگردد، همانند به لغزش دم، هواپیما قبل از برگشت به پرواز صاف، یک چرخش را روی محور طولی در نیمه آخر لغزش انجام می دهد. این مانور به افتخار خلبان آزمایشی روسی، آناتولی کووچور نامگذاری شده است که برای اولین بار (انگارً اتفاقی) آن را در نمایشگاه هوایی فارنبرو در سال ۱۹۸۸ انجام داد. در طول این نمایش، کووچر در حال پرواز با یک MiG-29 می بود و تلاش داشت نشان دهد که جت جنگنده روسی قادر به انجام یک مانور لغزش دم است، مانوری که قبلا فقط توسط هواپیماهای ملخی انجام می شد. در راه پایین آمدن از اوج مانور لغزش دم، کووچور یک پیچ را اضافه کرد تا پرواز را مجدد به حالت صاف بازگرداند. این یکی دیگر از مانورهای آکروباتیکی است که در Top Gun: Maverick به عکس کشیده شد.

مانور پیچش تخت

مانور پیچش تخت (Flat Spin) یکی از خطرناک ترین مانورها است. هواپیما هیچ شتاب و جهشی رو به جلو ندارد و سطوح کنترلی هیچ جریان هوایی روی خود ندارند. این عوامل علتمی بشود که هواپیما در میانه سقوط به سوی زمین حول محور عمودی خود بچرخد. جت‌های جنگنده نسل پنجم با قابلیت‌ جهت دهی رانش می‌توانند این مانور را انجام بدهند، شتاب رو به جلو را مجدد به دست آورند و حالت ایستا/چرخش را بشکنند.

مانور ۸ کوبایی

مانور ۸ کوبایی (Cuban 8) یک مانور آکروباتیک پایه است که با یک لوپ با نیم پیچش در بالا و سپس یک لوپ دیگر در جهت ناموافق با نیم پیچش اغاز می بشود و به پرواز مستقیم و صاف برمی گردد. نسخه نیم ۸ کوبایی فقط شامل یک لوپ با نیم پیچش و یک ۸ کوبایی معکوس است که در آن هواپیما با نیم پیچش در بالا داخل حرکت عمودی می بشود و سپس به سمت مسیر معکوس می رود. این مانور به لن پووی، خلبان آمریکایی نسبت داده می بشود که در نیروی هوایی کوبا خدمت کرد و این مانور را به طور اتفاقی در مسابقه نمایشی All-American Air Race Meeting در میامی در سال ۱۹۳۶ ابداع کرد.

مانور لغزش دم

مانور لغزش دم (Tail Slide) شامل کشیدن هواپیما به سمت یک صعود عمودی با قوت کامل است تا وقتی که شتاب رو به جلو از بین برود و سپس آن را تا جایی که امکان دارد در همان حالت نگه دارید. هنگامی که هواپیما به سمت عقب بر می گردد، ابتدا از سمت دم، خلبان دماغه هواپیما را به حالت شیرجه می برد تا وقتی که مجدد شدت ملزوم را بدست آورد و به پرواز صاف منتقل بشود.