آنیما و آنیموس چیست؟ + نقش آن‌ در رابطه_اسکوار

آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که چرا یک سری صفات به آقایان و برخی دیگر به خانم‌ها نسبت داده خواهد شد؟ برایتان پیش آمده که همیشه جذب یک نوع شخصیت اشکار شوید؟ جواب این سؤالات، در مفهوم کهن‌الگوی آنیما و آنیموس گنجیده شده است. در اعماق وجود هر انسان، فارغ از جنسیت، دو کهن‌الگو به نام‌های آنیما و آنیموس نهفته‌اند. این دو، جنبه‌ زنانه و مردانه‌ ناخودآگاه ما را برعهده دارند و در شکل‌گیری شخصیت، روابط و تجربیاتمان نقشی اساسی ایفا می‌کنند. در این مقاله ضمن معارفه مختصر کهن‌الگوها، شما را عمیق‌تر با مفهوم آنیما و آنیموس آشنا می‌کنیم و نکاتی جهت به‌کارگیری آنها را نیز نقل می کنیم.

آشنایی با کهن‌الگوهای کارل یونگ

از نظر کارل یونگ، روان‌پزشک برجسته سوئیسی، روان انسان از سه قسمت ایگو، ناخودآگاه فردی و ناخودآگاه جمعی راه اندازی شده است. او بر این باور می بود که ناخودآگاه جمعی، شامل همه توانایی‌ها و دانشی می‌بشود که به گفتن یک انسان با دیگر هم‌نوعان خود کسب می‌کنیم. کارل یونگ، کهن‌الگو یا آرکتایپ‌هایی را تعیین کرد که این توانایی‌ها را به‌نوعی دسته‌بندی کند. به باور او، کهن‌الگوها نقشی مهم در شخصیت افراد دارند و به نوعی حرکت آنها را شکل خواهند داد. کارل یونگ چهار آرکتایپ مهم را به طور زیر تعریف کرد:

• پرسونا: کهن‌الگوی پرسونا شامل نقاب‌های اجتماعی‌ای است که از آنها برای جاافتادن بین مردم و سازگاری با جامعه منفعت گیری می‌کنیم.
• سایه: سایه به‌گفتن جنبه تاریک‌تر روان انسان شناخته می‌بشود و خوی وحشی، آشوب و ابعاد ناشناخته آن را نمایان می‌کند.
• آنیما و آنیموس: آنیما و آنیموس شامل ویژگی‌های زنانه و مردانه در روان انسان می‌بشود که در این مقاله قرار است مفصل درمورد آن سخن بگویید کنیم.
• خود: این کهن‌الگو نشان‌دهنده خودآگاه و ناخودآگاه یکپارچه افراد است که با ادغام جنبه‌های گوناگون شخصیت شکل می‌گیرد.

آنیما و آنیموس چیست؟

آنیما و آنیموس به زبان ساده، نشان‌دهنده جنبه‌های مردانه و زنانه روان هر شخص می باشند. یونگ باور داشت که فرقی نمی‌کند مرد باشید یا زن، در هر صورت آنیما و آنیموس را در وجود خود دارید. در واقع آنیما نمادی از جنبه زنانگی در روان آقایان و آنیموس، نمادی از جنبه مردانه در روان خانم‌ها است. برای مثال آنیمای آقایان امکان پذیر خود را به طور روحیه حساس، شهودی‌بودن، خلاقیت یا رحم و دلسوزی نشان دهد و در روبه رو، آنیموس خانم‌ها در قالب جسارت و علتنمایان بشود. این کهن‌الگوها توسط عوامل شخصی، فرهنگی و بیولوژیکی شکل گرفته و در ناخودآگاه جمعی فرد جای می‌گیرند. ناخودآگاه جمعی و کهن الگو آنیما و آنیموس جزئی جدانشدنی از یکدیگر می باشند که یقیناً با تمرین می‌توان آنها را با ضمیر خودآگاه نیز ادغام کرد.

آنیما و آنیموس در افراد ثابت نمی‌همانند و امکان پذیر به مرور زمان، بسته به توانایی و پیشرفت‌های فردی تحول کنند. برای مثال مردی را فکر کنید که در جامعه‌ای بزرگ شده که در آن ابراز احساسات آقایان، عیب شمرده نمی‌بشود. این مرد به گمان زیاد ارتباطی نیرومندتر با آنیمای خود خواهد داشت. این چنین اگر خانمی با مردان قوی و جسور در ربط بوده باشد، به گمان زیاد آنیموس قوی‌ و پرورش‌یافته‌ای دارد. این مثال‌ها نشان خواهند داد که توانایی‌های ما جهت شکل‌گیری و پیشرفت قسمت‌هایی از ناخودآگاه ما خواهد شد. برای شناخت آنیما و آنیموس تست مشخصی وجود ندارد و با شناخت زیاد تر خود، می‌توانید آنیما یا آنیموس خود را نیز بشناسید.

دقت داشته باشید که اگر آنیما یا آنیموس در شما نیرومندتر است، به این معنی نیست که شباهت بیشتری به جنس ناموافق خود دارید. در واقع قرار است با شناختن این ویژگی‌ها، بدون دقت به کلیشه‌های جنسیتی، زیاد تر خود را بشناسید و بپذیرید.

مشکلات تسلط آنیما یا آنیموس بر شخصیت

اگر جنبه مردانه روان شما به جنبه زنانه تسلط کند یا برعکس، مشکلاتی برای زندگی شخصی و حالت روحی‌تان پیش می‌آید. در حالت ایدئال، شما باید بتوانید اعتدال را بین این ویژگی‌های مردانه و زنانه مراعات کنید و در عین حال ویژگی‌های وجودی دیگران را نیز محترم بشمارید. با وجود این؛ بعضی اوقات اوقات امکان پذیر آنیما یا آنیموس بر فرد تسلط کند و اعتدال جنبه‌های زنانه و مردانه را از بین ببرد. این قضیه روی شخصیت، حرکت و روابط شما تأثیر منفی خواهد گذاشت. برخی از اثرات منفی تسلط آنیما یا آنیموس را در ادامه با هم مرور می‌کنیم.

• فرافکنی: این حالت وقتی رخ می‌دهد که شخص به طور ناخودآگاه صفات آنیما یا آنیموس خود را به دیگران نسبت دهد. این قضیه امکان پذیر تبدیل انتظارات نادرست و غیرواقعی، شیفتگی و سرخوردگی در روابط عاطفی بشود.
• چیرگی: این مشکل وقتی اتفاق میفتد که بسیاری دچار صفات آنیما یا آنیموس وجود خود شوید و ربط‌تان را با دنیای واقعی و ضمیر خودآگاهتان از دست دهید. چیرگی آنیما یا آنیموس تبدیل بدخلقی، بی‌ثباتی احساسی، تحریک‌پذیری یا تعصب می‌بشود. این چنین فردی که دچار چیرگی است، امکان پذیر از سمت افرادی که دیدگاه و قیمت‌های متغیری دارند، طرد بشود.
• بزرگ‌نمایی: اگر شخصی بیشتر از حد صفات آنیما یا آنیموس وجود خود را بشناسد و دچار آن بشود، امکان پذیر به فردی مغرور، حق‌به‌جانب، کوته‌فکر یا سلطه‌گر تبدیل بشود.
• کوچک‌شماری: فردی که صفات آنیما یا آنیموس خود را بسیاری کوچک بشمارد و آنها را سرکوب کند، به فردی بی‌اعتمادبه‌نفس، مطیع، وابسته یا سلطه‌پذیر تبدیل خواهد شد. این مشکل، برای افراد سودجو فرصتی می‌سازد تا از نقاط ضعف فرد سوءاستفاده کنند.

آنیما و آنیموس در رابطه

به حرف های کارل یونگ، آنیما و آنیموس روی حرکت ما با جنس ناموافق نیز تأثیر دارند. اگر آنیما و آنیموس وجودتان را به‌خوبی پرورش نداده باشید یا جنبه‌های ناسالمی داشته باشند، امکان پذیر در روابط عاطفی‌ به سوءتفاهم یا اختلاف بر بخورید.

به این علت؛ یونگ پیشنهاد می‌کند که پیش از هرچیزی، باید آنیما یا آنیموس درونتان را بشناسید و آن را تحکیم کرده و در شخصیت خود ادغام کنید. برای مثال مردی که به‌خوبی آنیمای وجودش را پرورش نداده، بهتر است ابراز احساسات را یاد بگیرد تا رفع کردن نیاز عاطفی‌اش تنها بر دوش طرف مقابلش نباشد. این چنین خانمی که آنیموس ضعیفی دارد، می‌تواند روی استقلالش زیاد تر کار کند.

با تحکیم آنیما و آنیموس است که می‌توانید رابطه‌ای خوب و سالم برقرار کنید. با این کار، تفاوت‌های شریک عاطفی خود را راحت‌تر می‌پذیرید و به آنها احترام می‌گذارید. علاوه‌بر این، با ادغام کردن آنیما و آنیموس در شخصیت خود، می‌توانید اعتدال خوبی بین جنبه‌های زنانه و مردانه وجودتان برقرار کنید.

ادغام آنیما و آنیموس با ضمیر خودآگاه

ادغام آنیما و آنیموس با ضمیر خودآگاه یعنی صفاتی را که درون شما به جنس مخالفت نسبت داده خواهد شد، بشناسید و آنها را بپذیرید. این پروسه به شما پشتیبانی می‌کند که شخصیت متعادل و یکپارچه‌تری داشته باشید. نحوه ادغام آنیما و آنیموس با ضمیر خودآگاه به جنسیت و تمایلات شخصی شما برمی‌گردد. با وجود این، یک سری راهکار وجود دارند که به شما در این مسیر پشتیبانی می‌کنند:

• رؤیاهایتان را بازدید کنید: خواب و رؤیا طبق معمول نمایی از آنیما یا آنیموس ناخودآگاهتان می باشند. شما می‌توانید بلافاصله بعد از بیدارشدن، خوابتان را یادداشت کنید. خواب‌هایی که نمادهایی از جنس ناموافق در آنها می‌بینید، اهمیت بیشتری در این پروسه دارند.
• از تخیل فعال منفعت گیری کنید: تخیل فعال راهکاری است که توسط کارل یونگ اراعه شده و به این منظور باید آنیما و آنیموس را فکر کنید و با آنها او مباحثه داشته باشید. در این او مباحثه، برای تست آنیما و آنیموس می‌توانید از آنها سوال سوال کنید که برای مثال از شما چه می‌خواهند، چه چیزی می‌توانند به شما یاد دهند یا چطور در زندگی شما نشان داده خواهد شد.
• به فرافکنی‌های خود بیندیشید: همان گونه که پیش از این گفتیم، فرافکنی یعنی صفات و احساسات خود را به دیگران نسبت دهید. برای مثال امکان پذیر به فردی جذب شوید که آنیما یا آنیموس شما را دارد. شما باید این فرافکنی‌ها را تشخیص دهید و ربط آنها با آنیما و آنیموس خود را اشکار کنید. به این منظور از خود سوال کنید که چه چیزی در وجود شخصی، شما را به خود جذب می‌کند یا از چه صفتی بدتان می‌آید؟ از خود سوال کنید فرد مذکور چه چیزی دارد که شما ندارید؟
• خلاقیت خود را نشان دهید: خلاقیت، راهی است برای دستیابی و ابراز آنیما یا آنیموس. می‌توانید خود را دچار فعالیت‌های خلاقانه‌ای همانند نوشتن، نقاشی، رقص یا کاردستی کنید. شما این چنین می‌توانید جستوجو شکل‌های گوناگون هنر و ادبیات همانند شعر، رمان، فیلم یا موسیقی بگردید که شما را به یاد آنیما یا آنیموس وجودتان می‌اندازند.
• جستوجو اعتدال در زندگی باشید: اعتدال، کلید ادغام آنیما یا آنیموس با ضمیر خودآگاه است. تلاش کنید تعادلی سالم بین انرژی‌های زنانه و مردانه در زندگی خود برقرار کنید. برای مثال تلاش کنید بین شهودی‌ و منطقی‌بودن، احساساتی و منطقی بودن، همکاری و رقابت و فرد دیگر انرژی‌های زنانه و مردانه، اعتدال را نگه داری کنید. شما این چنین می‌توانید در روابط خود، به‌خصوص رابطه‌تان با جنس ناموافق، اعتدال را برقرار کنید و به شباهت‌ها و تفاوت‌هایتان احترام بگذارید.

شما بگویید

آشنایی با آنیما و آنیموس، دریچه‌ای به سوی فهمیدن عمیق‌تر خود و دیگران می‌گشاید. با شناخت این کهن‌الگوها، می‌توانیم به جنبه‌های نهان شخصیتمان پی ببریم، روابطمان را بهبود ببخشیم و به سوی اعتدال و سلامت روان قدم برداریم. اکنون که آنیما و آنیموس آشنا شدید، کدام جنبه وجودتان را پررنگ‌تر می‌بینید؟

منبع های: linkedin1 , linkedin2 , verywellmind