نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی اسکوار
معاوضه مفصل زانو (آرتروپلاستی زانو) نوعی جراحی برای جانشین‌کردن همه یا بخشی از مفصل صدمه‌دیده زانوست. در این روش جراح غضروف و استخوان صدمه‌دیده را با مفصل مصنوعی جانشین می‌کند. بهبودی کامل بعد از جراحی ممکن حتی یک سال هم طول بکشد، اما فرد می‌تواند به‌مرور زمان انجام فعالیت‌های معمول خود را اغاز کند. هرآنچه ملزوم است درمورد معاوضه مفصل زانو بدانید، در این مقاله خواهید خواند. با ما همراه باشید.
جراحی معاوضه مفصل زانو چیست؟
زانو یکی از با اهمیت ترین و در عین حال صدمه‌پذیرترین مفصل‌های بدن است. در شرایطی که همه این مفصل مهم یا بخشی از آن صدمه ببیند و توانایی حرکت یا انجام فعالیت‌های روزانه را از فرد بگیرد، بنا به تشخیص و تجویز پزشک، مفصل صدمه‌دیده با مفصل مصنوعی ساخته‌شده از فلز و پلاستیک (پروتز) جانشین می‌بشود.
انواع معاوضه مفصل زانو
بسته به شدت صدمه و ناحیه صدمه‌دیده زانو، جراح معاوضه کامل یا جزئی مفصل را پیشنهاد می‌کند.
- معاوضه کامل مفصل زانو: معاوضه کامل مفصل شایع‌ترین نوع آن است. در این روش جراح هر سه ناحیه منیسک داخلی و منیسک خارجی و زیر کشکک زانو را با مفصل مصنوعی معاوضه خواهد کرد.
- معاوضه جزئی مفصل زانو: این نوع اختصاصی وقتی است که فقط بخشی از مفصل زانو صدمه دیده باشد. معاوضه جزئی زانو در بزرگ‌سالان جوانی که دچار صدمه یا تروما شده‌اند، شایع‌تر است.
آرتروپلاستی برای درمان چه نوع صدمه‌هایی سودمند است؟
اگر فرد دچار علائم شدیدی باشد که با درمان‌های غیرجراحی بهبود نیابند، امکان پذیر پزشک معاوضه مفصل زانو را تجویز کند. صدمه‌های قابل‌درمان با این روش عبارت‌اند از:
- سفتی مفصل؛
- تورم و درد زانو؛
- آرتروز شدید زانو؛
- هموفیلی؛
- روماتیسم مفصلی؛
- مشکل در حرکت زانو؛
- بیماری‌های رسوب کریستال همانند نقرس؛
- دیسپلازی استخوان (اختلال در رشد استخوان)؛
- صدمه یا عفونت رباط که تبدیل آرتروز شدید شده است؛
- نکروز آواسکولار (ازبین‌رفتن سلول‌های استخوانی به‌علت نرسیدن خون).
قبل از جراحی معاوضه مفصل زانو بیمار باید چه مراحلی را طی کند؟
طبق معمول برای آرتروپلاستی بیمار باید این مرحله های را پشت‌سر بگذارد:
- معاینه فیزیکی برای مطمعن از سلامت کافی برای جراحی؛
- انجام انواع آزمایش خون تجویزشده بسته به شرایط بالینی؛
- گرفتن نوار قلب برای بازدید سلامت قلب فرد؛
- مراجعه به دندان‌پزشک و قبول سلامت دهان و دندان برای افت گمان ابتلا به عفونت بعد از جراحی؛
- آزمایش‌های تصویربرداری از جمله عکس‌برداری از زانو با اشعه ایکس. (امکان پذیر فرد به ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن هم نیاز داشته باشد.)
- سخن بگویید با پزشک درمورد داروها و مکمل‌های مصرفی و توقف مصرف آنها در صورت صلاحدید پزشک.
روال جراحی معاوضه مفصل زانو به چه صورت است؟
بیهوشی اولین عمل پزشکی برای اغاز جراحی معاوضه مفصل زانوست. روال عمل هم به این ترتیب است:
- جراح برشی روی مفصل زانوی بیمار تشکیل می‌کند.
- غضروف و استخوان صدمه‌دیده را از مفصل زانو خارج می‌کند.
- مفصل مصنوعی یا همان پروتز را جانشین استخوان صدمه‌دیده می‌کند.
- یک فاصله‌دهنده پلاستیکی بین پروتز و استخوان قرار می‌دهد تا فرد به‌راحتی بتواند مفصل را حرکت دهد.
- در صورت نیاز کشکک زانو را به طوری شکل می‌دهد که با مفصل مصنوعی تازه مشابه بشود.
سپس از عمل معاوضه مفصل چه اتفاقی می‌افتد؟
بعد از جراحی، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌بشود و چند ساعت زیر نظر خواهد می بود تا کاملا هوشیار بشود. در این زمان علائم حیاتی و مقدار درد او مرتب بازدید خواهد شد. برخی از بیماران همان روز عمل از بیمارستان مرخص خواهد شد و برخی بنا به پیشنهاد پزشک ملزوم است یک شب در بیمارستان بمانند. زمان مرخص‌شدن به نظر جراح بستگی دارد.
تسکین درد سپس از عمل
بعد از جراحی، به‌خصوص در چند هفته اول دوره نقاهت، بیمار در ناحیه زانو حس درد خواهد کرد. طبق معمول پزشک ترکیبی از داروهای مسکن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (اگر مصرف آنها برای فرد بی‌خطر باشد) و استامینوفن را برای تسکین درد بیمار تجویز خواهد کرد و دوز و نحوه و زمان مصرف آنها را به او خواهد او گفت.
مزایای جراحی معاوضه مفصل زانو
آرتروپلاستی زانو عملی ایمن و مؤثر است که علتمی‌بشود بیمار توانایی تحرک خود را بازیابد و از شر دردهای مفصلی خلاص بشود. زیاد تر افرادی که این عمل را انجام داده‌اند، از انجام آن راضی‌اند. با اهمیت ترین مزایای آرتروپلاستی عبارت‌اند از:
عوارض معاوضه مفصل زانو
گرچه ابراز عوارض ناشی از آرتروپلاستی طبق معمول نادر است، امکان پذیر برخی افراد سپس از انجام این عمل دچار درد یا دیگر عوارض شوند. عوارض نادر معاوضه مفصل عبارت‌اند از:
- لخته‌شدن خون؛
- مشکلات اعصاب؛
- مشکلات عروق خونی؛
- تشکیل بافت اسکار داخل زانو؛
- عفونت داخل زانو یا محل جراحی؛
- افت دامنه حرکتی و سفتی مفصل؛
- مشکلات مربوط به ایمپلنت پروتز از جمله فرسوده‌شدن زودهنگام پروتز یا شل‌شدن آن.
مراقبت سپس از عمل زانو
مراقبت سپس از عمل زانو برای بهبودی سریع تر و پیشگیری از عوارض احتمالی زیاد مهم است. برخی از با اهمیت ترین نکات مراقبتی که سپس از عمل زانو باید مراعات کنید، عبارت‌اند از:
- تا حد امکان زانو را بالا نگه دارید: اگر دراز کشیده‌اید چند بالش یا کوسن زیر زانویتان بگذارید و اگر روی مبل نشسته‌اید، میز کوچکی جلویتان قرار دهید و پاهایتان را روی آن دراز کنید. تا ۶ هفته بعد از عمل نباید روی زمین بنشینید.
- محل بخیه را تمیز نگه دارید: پزشک دستورالعمل‌هایی برای مراقبت از محل برش به شما خواهد داد. مطابق زمان‌بندی اشکار پانسمان را با مراعات بهداشت معاوضه کنید و محل برش را تمیز نگه دارید.
- تمرینات پیشنهاد‌شده را انجام دهید: طبق معمول جراح بعد از عمل و قبل از مرخص‌شدن، انجام ورزشهای خاصی را به بیمار پیشنهاد می‌کند. مقصد از انجام ورزشهای سپس از عمل معاوضه مفصل زانو تحکیم عضلات اطراف زانو و پیشگیری از سفتی مفصل است. تمرینات را مطابق دستور پزشک انجام دهید.
سؤالات رایج
۱. عمل معاوضه مفصل زانو چه مقدار طول میکشد؟
این عمل طبق معمول یک یا دو ساعت طول میکشد.
۲. چند زمان بعد از معاوضه مفصل زانو فرد می‌تواند به محل کار برگردد؟
زمان برگشت به محل کار به مقدار استرس شغلی و فعالیت‌های مرتبط با زانو بستگی دارد. زیاد تر افراد چند هفته بعد از عمل معاوضه مفصل زانو نیاز به استراحت در خانه دارند. در ویزیت سپس از عمل، پزشک بعد از بازدید محل عمل و حالت بیمار زمان برگشت به محل کار و انجام فعالیت‌های روزانه را اشکار خواهد کرد.
۳. در چه صورتی باید سریع به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر یک از این علائم حتما به پزشک مراجعه کنید:
- درد قفسه سینه؛
- تنگی نفس؛
- خون‌ریزی؛
- درد شدید در مچ یا درد ساق پا؛
- تب بالاتر از ۳۹ درجه سانتی‌گراد؛
- علائم عفونت در محل جراحی همانند تورم؛
- درد شدیدی که بعد از مصرف داروی مسکن بهتر نمی‌بشود.
۴. نشستن روی زمین سپس از معاوضه مفصل زانو مجاز است؟
خودداری از نشستن روی زمین سپس از معاوضه مفصل زانو یکی از مواردی است که پزشک به بیمار گوشزد خواهد کرد. بیمار ۶ هفته تا ۲ ماه بعد از عمل نباید روی زمین بنشیند.
۵. هزینه عمل معاوضه مفصل زانو چه مقدار است؟
هزینه عمل به معیارهای مختلفی از جمله مقدار شهرت پزشک، کیفیت پروتز، نوع بیمارستان و تجهیزات آن بستگی دارد و نرخ ثابتی ندارد.
کلام پایانی
انتخاب عمل معاوضه مفصل زانو تصمیمی حساس و مهم است و اضطراب‌داشتن و وجود صدها سوال در ذهن کاملا طبیعی است. اگر به‌علت دردهای مفصلی یا هر مشکل فرد دیگر پزشک این عمل را به شما پیشنهاد کرده است، دلواپس نباشید. گرچه بهبودی بعد از آرتروپلاستی امکان پذیر ماه‌ها طول بکشد، ارزشش را دارد. مطابق توانایی بیماران سپس از معاوضه مفصل زانو، دردهای مفصلی بعد از این عمل زیاد کمتر از قبل و توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روتین روزانه زیاد بهتر از قبل می‌بشود.
شما یا اطرافیانتان در شرف انجام این عمل هستید یا قبلا عمل کرده‌اید و اکنون در حال گذراندن دوره نقاهت هستید؟ در هر صورت خوشحال می‌شویم نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را بشنویم.
دسته بندی مطالب
