نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی اسکوار
در سالهای تازه، کلمه اقتصاد خلاق بهطور فزایندهای در او گفت و گوهای مربوط به روندهای اقتصادی جهانی، صنایع فرهنگی و نوآوری محبوب شده است. اما اقتصاد خلاق دقیقاً چیست و چرا فهمیدن آن اهمیت دارد؟ در این نوشته میخواهیم درمورد مفهوم اقتصاد خلاق، ویژگیهای آن و برخی از جنبههای آن سخن بگویید میکنیم. میخواهیم بدانیم که اقتصاد خلاق چه قسمتهایی را در برمیگیرد و چرا برای همه مهم است؟ خواهیم دید که از سیاستگذاران گرفته تا کارآفرینان، هنرمندان و عموم مردم به اقتصاد خلاق اهمیت خواهند داد. اما چرا و چطور؟
اقتصاد خلاق چیست؟
اصل، اقتصاد خلاق به قیمت اقتصادی حاصل از صنایع و فعالیتهای خلاقانه اشاره دارد. این صنایع بر پایه خلاقیت انسانی، میراث فرهنگی و داراییهای فکری برای تشکیل ثروت و اشتغال تشکیل خواهد شد. اقتصاد خلاق بر ایدهها، نوآوری و گفتن هنری محکم است که آن را به موتور قوی برای رشد و گسترش اجتماعی تبدیل میکند.
اقتصاد خلاق شامل طیف وسیعی از قسمتها است، از جمله:
- هنرهای سنتی
- طراحی
- رسانه و سرگرمی
- فناوری دیجیتال
این مفهوم فراتر از تشکیل محتوایی همانند فیلمها، موسیقی و هنر است و قسمتهایی همانند:
- تبلیغات
- نشر
- معماری
- بازیهای ویدیویی
- مد
- نوآوریهای مبتنی بر تکنولوژی (همانند گسترش اپلیکیشنها و طراحی دیجیتال)
را نیز در بر میگیرد.
کلمه «اقتصاد خلاق» در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط جان هاوکینز، عضو کمیته مشاوره برنامه گسترش سازمان ملل متحد (UNDP) متداول شد. وی اقتصاد خلاق را به ۱۵ صنعت، از هنر گرفته تا علم و فناوری تعمیم داد. این مفهوم از گستردگی بسیاری برخوردار است، چرا که نه تنها کالاها و خدمات فرهنگی، بلکه بازیها، اسباب بازیها و کل حوزه تحقیق و گسترش را در برمیگیرد؛ به این علت، این مفهوم علاوه بر این که فعالیتها و فرایندهای فرهنگی را هسته یک اقتصاد قوی قلمداد میکند، با نمودهای خلاقیت در حوزههایی که طبق معمولً فرهنگی برداشت نمیشوند، نیز ارتباط دارد.
اقتصاد خلاق بر مبنای اندوختههای خلاق تعریف میبشود و به گفتن یکی از عوامل ایجادکننده رشد اقتصادی و اجتماعی جوامع پیشرفته بهشمار میآید. این مفهوم دو ویژگی خاص دارد:
- قیمت افزوده آن ناشی از فعالیتهای خلاق ذهن و پردازش فکر است.
- در این نوع اقتصاد، صنایع با برداشت کمتر از طبیعت و محیط زیست و آلودگی کمتری که برای محیط زیست تشکیل میکنند، صدمه به مراتب کمتری را نسبت به اقتصاد کلاسیک در طبیعت تشکیل میکنند.
به عبارت دیگر، اقتصاد خلاق یعنی:
فعالیتهای اقتصادی که برای تحقق اهداف تجاری نیاز دارد توانایی های خلاق را به کار بگیرد.
چرا اقتصاد خلاق مهم است؟
همکاری کنند و به راه حلهایی که پیشتر غیرممکن می بود، خلاقانه عمل کنند. ابزارهای دیجیتال، پلتفرمهای رسانه اجتماعی و تجارت الکترونیک امکان دسترسی به مخاطبان جهانی را فراهم کردهاند، در حالی که نوآوریهایی در عرصههایی همانند هوش مصنوعی و حقیقت مجازی، افقهای جدیدی را برای خلاقیت و کارآفرینی باز کرده است.
اما اقتصاد خلاق فقط به فناوری محدود نمیبشود، بلکه به تنوع و انطباقپذیری نیز مربوط میبشود. برخلاف قسمتهای سنتی همانند تشکیل یا کشاورزی، اقتصاد خلاق بر پایه قیمت ابتکار انسانی و توانایی انطباق با تقاضاها و روندهای درحالتحول ساخته شده است. خلاقیت فقط در قالب هنر وجود ندارد؛ بلکه در همهچیز از کمپینهای تبلیغاتی و طراحی محصولات تا استراتژیهای کسب و کار و نوآوری اجتماعی نفوذ میکند.
تأثیر اقتصادی خلاقیت
اقتصادی اقتصاد خلاق قابلدقت است و پتانسیل آن هم چنان در حال رشد است. مطابق گزارش یونسکو، اقتصاد خلاق جهانی در سال ۲۰۲۱ بیشتر از ۲.۲۵ تریلیون دلار قیمت داشت و بهطور مداوم سریع تر از دیگر قسمتها در حال رشد است. این رشد، تحت سیطره جهانیشدن هدایت میبشود. جایی که تقاضا برای محتوا، ایدهها و سرگرمی در سراسر جهان در حال افزایش است.
در کشورهایی همانند ایالات متحده و بریتانیا، صنایع خلاق سهم بسیاری در تشکیل ناخالص داخلی دارند. برای مثال، در بریتانیا، صنایع خلاق در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۱۱۵ میلیارد پوند را راه اندازی دادند که تقریباً ۶٪ از اقتصاد سرزمین است. در ایالات متحده، قسمتهایی همانند فیلم و تلویزیون، موسیقی و طراحی هر سال میلیاردها دلار به اقتصاد پشتیبانی میکنند و شغل تشکیل میکنند و نوآوری را در صنایع مستقر و قسمتهای نوظهور پیش میبرند.
اقتصاد خلاق تنها به پولی که تشکیل میکند محدود نمیبشود، بلکه نقش اساسی در تبادل فرهنگی و گسترش اجتماعی ایفا میکند. اقتصاد خلاق میتواند مانع ها را از بین بردارد، همکاریهای بینفرهنگی را تحکیم کند و مردم را با منفعت گیری از روشهای تازه و شوقانگیز به هم پیوند دهد.
قسمتهای مهم اقتصاد خلاق
اقتصاد خلاق یک صنعت واحد نیست، بلکه مجموعهای از قسمتهای متنوع است. در اینجا برخی از قسمتهای برجسته این اکوسیستم آورده شده است:
۱. هنر و فرهنگ
هنر و فرهنگ سنتی زمانها است که در قلب اقتصاد خلاق قرار دارند. این شامل هنرهای تجسمی، تئاتر، رقص، ادبیات و موسیقی است. هنرمندان و اجراکنندگان در این عرصهها بر پایه توانایی، خلاقیت و نوآوری خود آثار تشکیل میکنند که مردم را سرگرم میکند، تفکر را برمیانگیزد و به تار و پود فرهنگی جامعه پشتیبانی میکند. مؤسسات فرهنگی، موزهها و گالریها نیز نقش مهمی در نگه داری و نمایش آثار خلاق دارند.
۲. طراحی
طراحی یکی از عوامل مهم در اقتصاد خلاق است که شامل صنایع مختلفی همانند طراحی صنعتی، طراحی گرافیک، طراحی داخلی، طراحی مد و معماری میبشود. طراحی جزء جداییناپذیر هر چیزی است از لباسهایی که میپوشیم تا ساختمانهایی که در آنها زندگی میکنیم تا محصولات دیجیتالی که روزانه از آنها منفعت گیری میکنیم. در دنیای مدرن که به زیباییشناسی و توانایی کاربری وابسته است، حضورطراحان برای تشکیل محصولات کاربردی و دارای جذابیت بصری ملزوم است.
۳. رسانه و سرگرمی
رسانه و سرگرمی به گمان زیادً شناختهشدهترین قسمتهای اقتصاد خلاق می باشند. این قسمت شامل فیلم، تلویزیون، رادیو، موسیقی و بازیهای ویدیویی میبشود. این صنایع به میلیاردها دلار در سطح جهانی قیمت دارند و محتوایی تشکیل میکنند که مردم را سرگرم، مطلع و آموزش میدهد. ظهور پلتفرمهای استریمینگ، رسانههای اجتماعی و تشکیل محتوای دیجیتال این صنایع را منقلب کرده است و به خالقان جدا گانه این امکان را میدهد که به راحتی مخاطبان جهانی اشکار کنند.
۴. فناوری و نوآوری دیجیتال
در دنیای دیجیتال امروزی، فناوری نقش حیاتی در اقتصاد خلاق ایفا میکند. تقاطع خلاقیت و فناوری علتایجاد قسمتهای جدیدی همانند گسترش اپلیکیشن، طراحی بازیهای ویدیویی، حقیقت افزوده و حقیقت مجازی و بازاریابی دیجیتال شده است. راهحلهای خلاقانه فناوری در تبلیغات، سرگرمی، سلامت و آموزش منفعت گیری میبشود. برای مثال، هنرمندان و طراحان حقیقت مجازی (VR) اکنون میتوانند ازمایش ها غوطهورکنندهای برای کاربران تشکیل کنند، در حالی که گسترشدهندگان اپلیکیشن ابزارهایی میسازند که به کاربران امکان خواهند داد تا خلاقیت خود را گفتن کنند.
۵. تبلیغات و بازاریابی
حرفهایهای خلاق این چنین جزء جداییناپذیر از صنایع تبلیغات و بازاریابی می باشند که بر تشکیل مطلبها، روایتها و استراتژیهای برندینگ قوی تمرکز دارند. آژانسهای تبلیغاتی، بازاریابان دیجیتال و تولیدکنندگان محتوا نقشهای کلیدی در تشکیل هویت برند، رسیدن به مخاطبان مقصد و تشکیل کمپینهایی دارند که تعامل مصرفکنندگان را افزایش خواهند داد.
۶. نشر
صنعت نشر شامل کتابها، مجلات، روزنامهها و محتوای دیجیتال همانند وبلاگها، کتابهای الکترونیکی و مقالات آنلاین میبشود. نویسندگان، روزنامهنگاران، ویراستاران و ناشران به اقتصاد خلاق از طریق تشکیل محتوایی که مردم را مطلع، سرگرم و جذب میکند، پشتیبانی میکنند. صنعت نشر نهتنها در فرهنگ و آموزش، بلکه در بازارهای اقتصادی نیز نقشی اساسی ایفا میکند.
آینده اقتصاد خلاق
بهطور کلی، اقتصاد خلاق ادامه خواهد داد به رشد و تحول. ترکیب روزافزون فناوری و خلاقیت راههای جدیدی برای تشکیل، توزیع و مصرف محتوا تشکیل خواهد کرد.
هوش مصنوعی، حقیقت افزوده و دیگر فناوریهای پیشرفته درهای بیشتری به روی امکانات خلاقانه خواهند گشود و تواناییهای شخصیتر و غوطهورکنندهتری فراهم خواهند آورد. همانطور که جهان به طور فزایندهای به هم متصل میبشود، تقاضا برای راهحلهای جهانی خلاق افزایش خواهد یافت.
دولتها، کسب و کارها و افراد باید با یکدیگر همکاری کنند تا محیطی را پرورش دهند که از خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی حمایتکند. این شامل اندوختهگذاری در آموزش و گسترش تواناییها، حفاظت از حقوق مالکیت معنوی و حمایتاز سیاستهای فراگیر است تا مطمعن حاصل بشود که همه افراد به زمانهای اقتصاد خلاق دسترسی دارند.
نتیجهگیری: خلاقیت در قلب رشد اقتصادی
اقتصاد خلاق چیزی زیاد تر از یک کلمه مد روز است. این مضمون، نیرویی قوی است که آینده کار و رشد را شکل میدهد. در دنیایی که فناوری، فرهنگ و کسبوکار دائماً در حال تحول می باشند، خلاقیت سوختی برای پیشرفت، نوآوری و تحول فراهم میکند. خواه شما هنرمند، کارآفرین، تکنولوژیست یا مصرفکننده باشید، اقتصاد خلاق زمانهایی برای ابراز شخصی، توانمندسازی اقتصادی و تأثیر اجتماعی به همراه دارد.
با گذشت زمان خلاقیت رنگ نمیبازد و هم چنان عاملی تعیینکننده در نحوه کار، زندگی و ربط ما خواهد می بود. با پذیرفتن پتانسیل اقتصاد خلاق، میتوانیم امکانات جدیدی برای افراد، جوامع و جهان فراهم کنیم.
دسته بندی مطالب