نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی اسکوار
در حالی که اختلال دوقطبی میتواند تأثیر منفی بر کارکرد روزانه فرد داشته باشد، امکان پذیر بر خلاقیت برخی افراد نیز تأثیر بگذارد. تاریخ پر از هنرمندان، بازیگران، نویسندگان و موسیقیدانان مشهور و موفق است که علائم اختلال دوقطبی داشتهاند.
اختلال دوقطبی یک حالت سلامت روانی است که علتتغییرات شدید در حالت روحی و انرژی میبشود. حالتهای روحی بین اوجهای احساسی (شیدایی) و کم شدنهای احساسی (افسردگی) متناوب خواهد شد. برخی افراد فقط چند بار در طول زندگی خود این اتفاقات را توانایی میکنند. برخیها هم امکان پذیر چند بار در سال این چنین تواناییهایی داشته باشند. برخی مطالعات ارتباطی بین این حالت و خلاقیت اشکار کردهاند. اما آیا واقعاً ارتباطی بین اختلال دوقطبی و خلاقیت وجود دارد یا همهچیز اتفاقی است؟
ربط بین اختلال دوقطبی و خلاقیت
کشف این که آیا ارتباطی بین اختلال دوقطبی و خلاقیت وجود دارد یا نه، کار آسانی نیست. چرا؟ چون تعریف واحدی از خلاقیت وجود ندارد! مطالعات قبل از تعاریف مختلفی منفعت گیری کردهاند. زیاد تر محققان یک گروه خاص از افراد خلاق، همانند نویسندگان یا موسیقیدانان، را با غیرخلاقها قیاس کردهاند.
اولین مطالعاتی که ربط بین خلاقیت و اختلال دوقطبی را بازدید کردند، در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ انتشار شدند. کارشناسان برخی از تحقیقات اولیه خود را بر پایه بیوگرافیهای هنرمندان و نویسندگان انجام دادند.
یکی از پژوهشهای کوچک در سال ۱۹۷۴ انجام شد، شامل قیاس ۱۵ نویسنده خلاق موفق با ۱۵ فرد غیرخلاق می بود. بیشتر از ۷۰٪ از نویسندگان دارای یک اختلال روانی بودند در قیاس با ۲۰٪ از افراد غیرخلاق!
یکی از پژوهشهای انجامشده در سال ۲۰۱۵ نشان داد افرادی که در معرض خطر ژنتیکی زیاد تر برای اختلال دوقطبی می باشند، نیز زیاد تر گمان دارد که در قامت هنرمند کار کنند. با این حال، کارشناسان تا این مدت ژنهای دقیقی که امکان پذیر اختلال دوقطبی و خلاقیت را متصل کنند، اشکار نکردهاند.
کارشناسان این چنین این ربط را در تحقیقات تازه بازدید کردهاند. بازدید تحقیقاتی انجامشده در سال ۲۰۱۷ موارد بیشتری از اختلالات حالت روحی در افراد خلاق اشکار کرد، اما نتایج متغیری داشت. این تفاوت نتایج به دست آمده، بسته به این می بود که کارشناسان چطور برای تحقیقات خود برنامهریزی کردهاند.
یکی از بازدیدهای کوچک انجامشده در سال ۲۰۲۲ با دقت به ۱۲ بازدید دیگر، نشان داد که اکثر افراد با اختلال دوقطبی خلاقتر از افرادیاند که این اختلال را ندارند. علاوه بر این، دلنشیناست بدانید که اگر افراد دارای اختلال دوقطبی، در دوران افسردگی به سر میبردند، نتایج تستهای خلاقیت کم شدن میکرد!
ایده این که اختلال دوقطبی به نوعی خلاقیت را تحکیم میکند، ناپایدار و او گفت و گوبرانگیز است. منتقدان استدلال میکنند که مفهوم هنرمند عذابکشیده، در واقع دارد یک حالت دارای مشکلات جدی سلامت روانی را رمانتیک و دراماتیک نمود میدهد. این چنین وضعیتی، آنقدر بغرنج است که برخی افراد را به خودکشی میکشاند.
هنرمندان معروف با اختلال دوقطبی
در حالی که کارشناسان هم چنان ربط بین اختلال دوقطبی و خلاقیت را مطالعه میکنند، تعداد بسیاری از هنرمندان معروف در طول تاریخ، به اختلال دوقطبی دچار بودهاند.
نویسندگانی همانند ویرجینیا وولف، ادگار آلن پو و سیلویا پلات نویسندگان زیاد مشهوری می باشند که علائم اختلال دوقطبی را توانایی کردهاند. هنرمند وینسنت ون گوگ دورانهایی از نشانههای شدید شیدایی و افسردگی داشت. او در طول این دورهها تعداد بسیاری از آثار هنری خود را خلق کرد، اما در نهایت با خودکشی از دنیا رفت. علاوه بر اینها، در سالهای تازه، تعداد بسیاری از بازیگران و موسیقیدانان ازمایش ها دشوار خود از اختلال دوقطبی را بهطور عمومی گفتن کردهاند. برخی از مثالهای قابل دقت عبارت هستند از:
- بیبی رکسا، خواننده و ترانهسرا
- کاترین زتاجونز، بازیگر
- دمی لواتو، بازیگر، خواننده و ترانهسرا
- ژان-کلود ون دام، بازیگر و هنرمند رزمی
- کانیه وست، رپر، خواننده وترانهسرا
- ماریا کری، خواننده و ترانهسرا
- مل گیبسون، بازیگر
- ریچارد دریفوس، بازیگر
- راسل برند، کمدین، بازیگر
- سلنا گومز، بازیگر، خواننده و ترانهسرا
- ونسان ون گوگ، نقاش معروف (این بیماری تنها یکی از اختلالها و مشکلات او می بود.)
چالشهای مدیریت اختلال دوقطبی و نگه داری خلاقیت
مدیریت اختلال دوقطبی همراه با نگه داری خلاقیت چالشهای خاص خود را دارد. در اینجا به برخی از با اهمیت ترین این چالشها و راهکارهای مرتبط با آنها اشاره میکنیم:
نوسانات حالت روحی
تغییرات شدید در حالتهای روحی از جمله شیدایی و افسردگی، میتواند تأثیری بسیاری بر خلاقیت داشته باشد. در دورههای شیدایی، فرد امکان پذیر انگیزه و انرژی بسیاری برای خلق اثرهای هنری داشته باشد، اما در دورههای افسردگی این انگیزه و انرژی افت اشکار کند. مدیریت این نوسانات و منفعت گیری بهینه از دورههای شیدایی بدون خطر برای سلامت روانی نیاز به برنامهریزی دقیق دارد.
استرس و فشارهای روانی
اختلال دوقطبی میتواند استرسها و فشارهای روانی بسیاری به همراه داشته باشد که میتوانند خلاقیت را مختل کنند. یادگیری تکنیکهای مدیریت استرس و اشکار کردن راهکارهای مناسب برای اسایش ذهنی میتواند به نگه داری خلاقیت پشتیبانی کند.
زمانبندی و برنامهریزی
برای افراد با اختلال دوقطبی، زمانبندی مناسب و برنامهریزی دقیق برای فعالیتهای خلاقانه میتواند پشتیبانیکننده باشد. تنظیم زمانهای اشکار برای کارهای خلاقانه و استراحت به مدیریت بهتر نوسانات حالت روحی و منفعتوری زیاد تر پشتیبانی میکند.
حمایتاجتماعی
وجود شبکه حمایتی از دوستان، خانواده و همکاران میتواند به مدیریت بهتر اختلال دوقطبی و نگه داری خلاقیت پشتیبانی کند. حمایتاجتماعی میتواند فرد را در روبه رو با چالشها پشتیبانی دهد و انگیزه بیشتری برای پیگیری فعالیتهای خلاقانه تشکیل کند.
آیا فعالیتهای خلاقانه میتوانند به مدیریت اختلال دوقطبی پشتیبانی کنند؟
کارشناسان نقاشی، موسیقی، رقص و دیگر فعالیتهای خلاقانه را در مقام درمان برای اختلال دوقطبی و دیگر شرایط سلامت روانی بازدید کردهاند. هنر و موسیقیدرمانی اکنون بخشی از برخی برنامههای توانبخشی کلینیکهای سلامت روانی می باشند.
درمان خلاقانه امیدوارکننده است اما برای اختلال دوقطبی بهخوبی بازدید نشده است. یکی از بازدیدهای انجامشده در سال ۲۰۲۱ به ۳۴۹ مطالعه درمورد موسیقی درمانی برای شرایط سلامت روانی دقت کرد. بیشتر از ۶۸٪ از مطالعات نتایج مثبتی داشتند، اما تعداد مقداری از آنها بر اختلال دوقطبی تمرکز داشتند. محققان در این مسیر، از راه حلهای زیاد متغیری منفعت گیری کردند، به این علت سخت است که از یافتههای جمعی آنها نتیجهگیری قطعی بگیریم.
آیا داروهای اختلال دوقطبی بر خلاقیت تأثیر میگذارند؟
این سوال، یکی از سوالهای مهم است که برای تعداد بسیاری از افراد با اختلال دوقطبی پیش میآید. برخی از داروهای اختلال دوقطبی امکان پذیر علتکاهش خلاقیت شوند، اما این نوشته به نوع دارو و عکس العمل فرد به آن بستگی دارد. برخی افراد امکان پذیر حس کنند که داروهایشان علتکاهش خلاقیت آنها میبشود، در حالی که دیگران امکان پذیر هیچ تأثیری را توانایی نکنند. در نهایت، این مسئله مهم است که با پزشک خود در رابطه نگرانیهای خود سخن بگویید کنید و بهترین راهکار را برای مدیریت اختلال دوقطبی و نگه داری خلاقیت خود اشکار کنید.
یکی از مهمترین چالشها برای افرادی که با اختلال دوقطبی دست و پنجه نرم میکنند، تاثییر داروهای روانپزشکی بر خلاقیت آنها است. برخی از داروها امکان پذیر علتکاهش خلاقیت شوند، در حالی که دیگران امکان پذیر اثری نداشته باشند یا حتی منفعتوری را افزایش دهند. یافتن اعتدال مناسب بین مدیریت علائم اختلال و نگه داری خلاقیت نیاز به همکاری نزدیک با پزشک و تغییرات دارویی دارد.
سخت است که به طور قطعی بگوییم درمان چطور امکان پذیر بر خلاقیت تأثیر بگذارد، چون کارشناسان نیاز به انجام تحقیقات بیشتری در این عرصه دارند. یک گزارش کوچک در سال ۱۹۷۹ که شامل ۲۴ هنرمند با اختلال دوقطبی می بود، یکی از معدود مطالعات در این عرصه است. داروها در ۱۲ نفر منفعتوری را افزایش دادند، در ۶ نفر تأثیری نداشتند و در ۶ نفر منفعتوری را افت دادند.
اختلال دوقطبی و خلاقیت؛ چه خواهد شد؟
تعداد بسیاری از هنرمندان، نویسندگان و موسیقیدانان مشهور در طول تاریخ علائم اختلال دوقطبی داشتهاند. تحقیقات مشخص می کند امکان پذیر ارتباطی بین خلاقیت و شرایط سلامت روانی وجود داشته باشد، اما کارشناسان نیاز به اطلاعات بیشتری در این عرصه دارند تا به نتیجهگیری برسند. تا این مدت اشکار نیست که ژنها چه نقشی در این ربط دارند و کدام ژنها امکان پذیر دچار باشند.
مدیریت اختلال دوقطبی و نگه داری خلاقیت امکان پذیر دشوار باشد، اما با منفعت گیری از راهکارهای مناسب و حمایتاجتماعی، میتوان به بهبود کیفیت زندگی و خلاقیت دست یافت. محققان هم چنان ربط بین هنر و شرایط سلامت روانی را بازدید میکنند. آنها این چنین به جستوجو این می باشند که آیا درمان خلاقانه میتواند به درمان علائم اختلال دوقطبی پشتیبانی کند یا خیر.
آنچه محققان در آینده میآموزند امکان پذیر راهی برای درمانهای تازه همانند هنر درمانی یا موسیقی درمانی فراهم کند، که از راه حلهای خلاقانه برای مدیریت علائم اختلال دوقطبی منفعت گیری میکنند. شما اختلال دوقطبی دارید یا خود را فردی خلاق میدانید؟ در عرصه ربط بین خلاقیت و ربط دوقطبی تواناییای دارید؟ خوشحال میشویم اگر تواناییهای خود را با ما در بین بگذارید.
منبع:

در افسردگی غم به لایههای عمیق زندگی نفوذ کرده و اختلالاتی در احساسات و حرکت شما بهوجود میآورد. اگر حس افسردگی دارید، حتما با پشتیبانی یک روانشناس متخصص مشکل را ریشهیابی کنید و برای حل آن راهکار بگیرید.برای ربط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.

به پشتیبانی زبان بدن، ناگفتهها را بگویید و بشنوید
دسته بندی مطالب