نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی اسکوار
یکی از آداب و رسوم مهم در همه فرهنگ‌های جهان، دلداری‌دادن و تسلیت گفتن به افرادی است که به هر دلیلی عزیزی را از دست داده‌اند. در همه‌جای دنیا رسم است که هنگامی فردی از دنیا می‌رود، اطرافیان نزد خانواده‌اش می‌روال و با آنها همدردی می‌کنند یا در مراسم خاکسپاری و یادبودهای بعد از آن شرکت می‌کنند. اکنون سوال این است که چطور تسلیت بگوییم؟
تسلیت گفتن کار راحتی نیست و آداب مخصوص به خودش را دارد، مخصوصا نحوه تسلیت گفتن به دوست صمیمی یا آشنای نزدیک، که از همه سخت‌تر است. زمان تسلیت گفتن، مجاز نیستیم هر چیزی را به زبان بیاوریم. بی‌توجهی به یک‌سری نکات ساده امکان پذیر به‌جای تسکین درد بازماندگان، اندوه آنها را زیاد تر کند.
فرقی نمی‌کند حضوری تسلیت بگویید یا از راه دور؛ در هر صورت، نکاتی وجود دارند که باید آنها را مراعات کنید. در ادامه، درمورد نکاتی سخن بگویید می کنیم که در زمان تسلیت گفتن الزامی‌اند.
۱. بلافاصله بعد از این که باخبر شدید، تسلیت بگویید
دلیلی ندارد چشم به راه بمانید تا حتما در مراسم شرکت کنید و سپس به خانواده فرد متوفا تسلیت بگویید. بعضی اوقات جواب چطور تسلیت بگوییم زیاد ساده است. بلافاصله بعد از این که باخبر شدید، با تماس تلفنی، پیامک یا ایمیل این کار را انجام دهید.
آخرین مطالب
- شماره‌های اضطراری در اوقات بحران که باید بدانید + نسخه قابل چاپ_اسکوار
- اقتصاد در زمان جنگ: چطور از داراییهای خود در شرایط جنگی محافظت کنیم؟_اسکوار
- بهترین کتاب های درمان افسردگی؛ ۱۸ کتابی که حال و روزتان را تحول میدهند_اسکوار
- عکس روز ناسا؛ تولد سی‌سالگی!_اسکوار
- ۷ روش محافظت از کودکان در برابر خطرات هوش مصنوعی_اسکوار
برای این کار حتما پیامی خصوصی برای فرد موردنظر بفرستید و به‌هیچ‌گفتن به‌شکل عمومی در شبکه های اجتماعی این نوشته را انتشار نکنید؛ برای مثال، هنگامی خبر را شنیدید، زیر آخرین پست اینستاگرام فرد موردنظر کامنت ننویسید که «تسلیت می‌گم. هنگامی شنیدم زیاد غمگین شدم». احتمالا او واقعا تمایلی نداشته باشد این نوشته را در رسانه‌های اجتماعی نقل کند؛ اما اگر خود او پستی را انتشار کرد و این نوشته را خبرداد، می‌توانید در قسمت نظرات و دیدگاه‌ها پیامتان را برسانید. یقیناً تسلیت گفتن تلفنی روش بهتری است. تلاش کنید تماس بگیرید و تسلیت بگویید.
۲. کارت تسلیت پستی یا دیجیتال ارسال کنید یا گل بفرستید
اگر دوست دارید ابراز همدردیِ بیشتری داشته باشید، می‌توانید کارت تسلیت ارسال کنید. یقیناً اگر یک کارت فیزیکی را با پست بفرستید، برای فرد قیمت بیشتری خواهد داشت؛ با این حال، از آنجا که در عصر دیجیتال هستیم، اگر از روشهای مجازی هم برای این کار منفعت گیری کنید، نمی‌توان به آن خرده‌ای گرفت. به هر حال فرد موردنظرتان به گمان زیاد تعداد بسیاری مطلب متنیِ مجازی دریافت خواهد کرد و به همین علت، کارت پستی برایش ارزشمندتر خواهد می بود.
کارت تسلیت به دو شکل تایپ‌شدۀ آماده و نانوشته در بازار حاضر است. یکی از آنها را تهیه کنید و با خط خودتان مطلب محبت و دلگرمی‌تان را بنویسید یا اگر آماده است، فقط امضایش کنید. سپس آن را با پست ارسال کنید.
فرستادن گل نیز روشی کلاسیک و عالی برای ابراز همدردی و اولین جواب سوال چطور تسلیت بگوییم از سوی هر خانواده ایرانی است. احتمالا گل‌ها نتوانند کار خاصی انجام بدهند، اما نشان‌دهنده حمایتشما می باشند و برای فرد سوگوار دلگرم‌کننده‌اند. بهتر است به‌شکل گفتاری هم تسلیت بگویید یا با مطلب متنی یا فرستادن یک کارت همراه گل‌ها ابراز همدردی کنید.
۳. نام متوفا را حتما به زبان بیاورید
چطور تسلیت بگوییم هنگامی اسم متوفقا را بلد نیستیم؟ تعداد بسیاری از افراد زمان تسلیت گفتن از گفتن نام متوفا و یادآوری او خودداری می‌کنند و فکر می‌کنند بازماندگان به این شکل راحت‌تر خواهند می بود. این کار نادرست است. فردِ درگذشته برای اطرافیانش مهم بوده است؛ به این علت، اگر تلاش کنید نامش را به زبان نیاورید، درست همانند آن است که تلاش کنید وجود شخصی را که اکنون همه به‌خاطر نبودش ازردهاند تکذیب کنید.
علت مهم تسلیت گفتن در واقع قبول ناراحتی اطرافیان و بازماندگان است.
هنگامی می‌گویید «آدم خوبی می بود و ما هم دلمون براش تنگ می‌شه»، یعنی قبول می‌کنید که این اتفاق واقعا بد و غم‌انگیز است. هنگامی می‌گویید «متأسفم که [نام متوفا] رو از دست دادیم»، یعنی به فرد عزادار این مطلب را می‌رسانید که این فرد وجود حقیقی داشت و بخشی مهم از زندگی او را راه اندازی می‌داد؛ به این علت طبیعی است که دل‌تنگش باشد.
یقیناً نباید طوری سخن بگویید کنید که فرد با یادآوری روال فوت عذاب بکشد و وحشت کند؛ برای مثال، نیازی نیست درمورد جزئیات فوت سخن بگویید کنید یا درمورد این که چطور فوت کرد سوال کنید (حداقل اکنون وقتش نیست). فقدان شخص را قبول کنید، درمورد‌اش سخن بگویید کنید و همدردی‌تان را ابراز کنید. کافی است به آنها نشان دهید ازدست‌دادن او روی شما هم تأثیر گذاشته است.
۴. نشان دهید که می‌دانید اندوهشان حقیقی است
روش تسلیت گفتن به صاحب عزا را یاد بگیرید. راه‌های سودمند و تسلی‌قسمت بسیاری وجود دارد که می‌توانید از آنها برای نشان‌دادن همدردی و همبستگی در کلماتتان منفعت گیری کنید، برای مثال:
هیچ‌کس نمی‌تونه فهمیدن کنه که الان چه احساسی دارین. فهمیدن می‌کنم واقعا ازردهکننده‌ست. حق دارین غصه‌دار باشین. کاملا طبیعیه. در کنارتون و همراهتون هستم.
حتی می‌توانید آن را ساده‌تر گفتن کنید:
من رو در غمتون شریک بدونین.
به یاد داشته باشید که آنها برای سوگواری نیازی به اجازه شما ندارند، اما همین کافی است که بدانند تنها نیستند؛ این که به آنها حق می‌دهید گریه کنند، این که این درد واقعی و عمیق است. به آنها نشان دهید در غمشان شریک هستید.
۵. پیامتان را مختصر و مختصر گفتن کنید
اگر کارت ارسال می‌کنید، نیازی نیست نامه بلندبالایی بنویسید (مگر این که به‌نظرتان این‌طور بهتر باشد یا ضرورتی داشته باشد). آن را مختصر و دقیق گفتن کنید و فقط از کلمات مناسب برای تسلیت گفتن منفعت گیری کنید. به یاد داشته باشید همیشه نوشته‌های ساده‌تر بهتر به دل می‌نشینند. اگر فکر می‌کنید ملزوم است مطالب بیشتری را هم اضافه کنید، نقل‌قول‌های مناسب یا آیات کتاب‌های مقدس هم گزینه‌های خوبی‌اند. می‌توانید همراه کارت، گل هم بفرستید. این کارها الزامی نیستند. فقط ایده مناسبی‌اند.
۶. برخی کلمات را اصلا نباید به زبان بیاورید
کلمات مناسب برای تسلیت گفتن را بشناسید. هیچ زمان جملاتتان را با عبارت‌هایی همانند «حداقل» و «خوبی‌ش اینه که…» اغاز نکنید؛ برای نمونه، هیچ زمان برای تسلیت گفتن جملات زیر را به کار نبرید:
- حداقل دیگه رنج نمی‌کشه. راحت شد.
درست است، ولی چیزی که برای بازماندگان مهم است ازدست‌دادن فرد متوفاست. آنها نمی توانند خودشان را قانع کنند که چون او دیگر رنج نمی‌کشد، بعد خوش‌حال باشند.
- حداقل مادرت رو داری… .
یقین باشید در دلش خواهد او گفت «چه ربطی دارد؟» پدر هم جای خودش را دارد.
- خوبی‌ش اینه که بازم می‌تونی بچه‌دار بشی یا حداقل بچه‌های دیگه‌ت رو داری.
فردی که دارید این جمله را به او می‌گویید عاشق فرزندش بوده است! بچه‌هایی که دارند یا بعدها می‌توانند داشته باشند، درد ازدست‌رفتن این کودک زیبای دوست‌داشتنی را نمی توانند تسکین دهند. حداقل اکنون نمی توانند.
- حداقل الان توی بهشته و جاش خوبه.
از این جمله‌ها منفعت گیری نکنید. امکان پذیر اصلا بازماندگان اعتقادی به مسائل دینی نداشته باشند. از آن بدتر، اگر فردِ درگذشته متدین بوده و شما متدین نیستید، با گفتن این سخن، بازماندگان امکان پذیر حس کنند در حال طعنه‌زدن یا تمسخر هستید. حس می‌کنند شما از تهِ دل این سخن‌ها را نمی‌گویید و با کلمات بازی می‌کنید.
- خوبی‌ش اینه تا این مدت جَوونی و می‌تونی مجدد ازدواج کنی.
این هم یکی از بدترین جملاتی است که امکان پذیر بگویید.
از گفتن این دست جملات و هر چیزی که همانند آنها باشد خودداری کنید. درست است، شما تلاش دارید جنبه مثبت و روشن زندگی را به بازماندگان نشان دهید و حالشان را بهتر کنید؛ اما اکنون زمانش نیست.
وقتی برای نشاط و خندیدن، و وقتی نیز برای عزاداری و گریه‌کردن وجود دارد. اگر اکنون زمان تسلیت گفتن است، زمان آن نیست که از جنبه‌های مثبت یا آینده‌ای روشن با فرد سخن بگویید کنید. «هر سخن جایی و هر مسئله مقامی دارد.»
۷. از بازماندگان درمورد وضعیتشان چیزی نپرسید
درمورد حالت بازماندگان سوال نکنید؛ برای مثال نگویید:
- وای، چطوری تحمل می‌کنین؟
- چیزی ملزوم ندارین؟
- می‌تونم کاری براتون انجام بدم؟
این سؤالات زیاد تر فرد داغ‌دیده را رنج می‌دهد. معلوم است که تحمل شرایط برایشان راحت نیست! تنها چیزی که در آن شرایط نیاز دارند برگشت عزیزشان است. تنها کاری هم که از شما می‌خواهند این است که یا عزیزشان را برگردانید یا بروید و دیگر سؤالات بیجا نپرسید! یقیناً حتی در غم و اندوه زیاد، زیاد ترِ افراد هم چنان با مهربانی حرکت می‌کنند و هیچ‌کدام از این سخن‌ها را به زبان نمی‌آورند. برای پرسیدن همه این سؤالات زمان مناسبی وجود دارد؛ بعد بهتر است فعلا مراعات کنید.
اکنون می‌رویم سراغ سوال چطور تسلیت بگوییم آن هم در متن‌های گوناگون.
مثالهایی برای تسلیت گفتن به صاحب‌عزا
در ادامه، مثالهایی از جملات مناسب برای تسلیت به صاحب‌عزا در حالت رسمی و غیررسمی آورده‌ایم.
تسلیت گفتن تلفنی یا مطلب متنی غیررسمی
- بابت فوتِ [نام متوفا] زیاد متأسفم. انسان بسیار‌ای می بود. واقعا دلمون براش تنگ می‌شه.
- از ته دل بهتون تسلیت می‌گم. همه ما شما رو دوست داریم و به فکرتون هستیم. برای اسایش‌تون دعا می‌کنیم.
- ما هم همراه شما برای ازدست‌دادنِ [نام متوفا] غمگین و سوگواریم. فکرمون پیش شما است و برای اسایش‌تون دعا می‌کنیم. واقعا انسان خوبی می بود. خوبی‌هاش رو فراموش نمی‌کنیم.
تسلیت گفتن نوشتاری رسمی
- ما هم همراه شما سوگوارِ [نام متوفا] عزیزتان هستیم. ایشان زیاد مهربان و دوست‌داشتنی بودند. لطفا تسلیت ما را بپذیرید.
- از غمی که به شما داخل آمده عمیقا غمگین هستیم و قلبمان به‌خاطر ناراحتی شما به درد آمده است. لطفا عمیق‌ترین همدردی ما را بپذیرید.
جملاتی برای کارت تسلیت
- همدردی مرا بابت فقدانِ [نام متوفا] عزیزتان بپذیرید.
- خاطرۀ [نام متوفا] همیشه در قلب ما زنده است، حتی اکنون که با شما سوگواریم. لطفا تسلیت صمیمانه ما را پذیرا باشید.
- کلمات نمی توانند بیانگر اندوه و همدردی ما در فوتِ [نام متوفا] عزیزتان باشند. تسلیت ما را بپذیرید.
- درگذشتِ [نام متوفا] عزیزتان را تسلیت می‌گوییم. باشد که خاطرات آن گرامی مایه اسایش قلبی و روحی شما بشود.
- صمیمانه‌ترین همدردی ما را بپذیرید. شما تنها نیستید و در این شرایط سخت در کنارتان هستیم.
جملات مناسب برای تسلیت گفتن حضوری
جملات زیر مرسوم‌ترین جملات مناسب برای تسلیت گفتن حضوری می باشند. می‌توانید آنها را با هم ترکیب کنید.
- از صمیم قلب درگذشت عزیزتان را تسلیت عرض می‌کنم.
- خداوند روحشان را قرین رحمت کند و به شما صبر عطا فرماید.
- در این غم بزرگ شریک هستیم و برایتان صبر آرزو می‌کنیم.
- تسلیت می‌گویم، امیدوارم خداوند به شما اسایش و صبر بدهد.
- از شنیدن این خبر زیاد متأثر شدم، تسلیت من را بپذیرید.
- خداوند آن مرحوم را بیامرزد و به شما نیروی تحمل عطا کند.
- درگذشت عزیزتان را تسلیت می‌گویم، در کنارتان هستیم.
- این ضایعه دردناک را به شما تسلیت می‌گویم.
- امیدوارم خداوند به شما و خانواده محترمتان صبر و شکیبایی بدهد.
- روحشان شاد و یادشان گرامی، تسلیت عرض می‌کنم.
- در این لحظه‌های سخت، برایتان آرزوی صبر دارم.
- از خداوند متعال برای آن مرحوم مغفرت و برای شما صبر طلب می‌کنم.
- این مصیبت را به شما و خانواده گرامی‌تان تسلیت می‌گویم.
- خداوند به شما صبر و به آن گرامی از دست رفته رحمت بی‌کران عطا کند.
- در این غم کنار شما هستیم، تسلیت ما را بپذیرید.
- از شنیدن این خبر زیاد غمگین شدم، خداوند روحشان را شاد کند.
- تسلیت می‌گویم، امیدوارم خداوند به شما اسایش قلبی عطا کند.
- درگذشت عزیزتان قلب ما را نیز به درد آورد، تسلیت عرض می‌کنم.
- خداوند آن مرحوم را در جوار رحمت خویش قرار دهد.
- در این مصیبت بزرگ، برایتان صبر و اسایش آرزو می‌کنم.
- تسلیت من را بپذیرید، خداوند به شما و خانواده‌تان صبر دهد.
- این ضایعه را به شما تسلیت می‌گویم، در کنارتان هستیم.
- از خداوند برای آن گرامی آمرزش و برای شما صبر طلب می‌کنم.
- در این لحظات سخت، قلبمان با شما است، تسلیت می‌گویم.
- خداوند روحشان را قرین رحمت و یادشان را جاودان کند.
- تسلیت عرض می‌کنم، امیدوارم خداوند به شما اسایش دهد.
- در این غم بزرگ، شریک درد شما هستیم.
- از شنیدن این خبر زیاد متأسف شدم، تسلیت من را بپذیرید.
- خداوند آن مرحوم را در بهشت برین جای دهد.
- در این مصیبت، برای شما و خانواده محترمتان صبر آرزو می‌کنم.
- تسلیت می‌گویم، خداوند به شما قوت قلب عطا کند.
- درگذشت عزیزتان را تسلیت عرض می‌کنم، روحشان شاد.
- امیدوارم خداوند به شما صبر و به آن گرامی رحمت بی‌پایان عطا کند.
- در این لحظه‌های دشوار، کنار شما هستیم، تسلیت می‌گویم.
- خداوند روح آن مرحوم را در اسایش ابدی قرار دهد.
- این ضایعه دردناک را به شما تسلیت می‌گویم، صبرتان آرزومندم.
- تسلیت من را بپذیرید، خداوند به شما اسایش و صبر عطا کند.
- در این غم، قلبمان با شما است، خداوند روحشان را بیامرزد.
- از خداوند برای آن گرامی از دست رفته مغفرت طلب می‌کنم.
- درگذشت عزیزتان را تسلیت می‌گویم، برایتان صبر آرزو دارم.
- خداوند به شما و خانواده‌تان در این مصیبت صبر عطا کند.
- تسلیت عرض می‌کنم، امیدوارم خداوند روحشان را شاد کند.
- در این لحظات سخت، شریک غم شما هستیم.
- از شنیدن این خبر زیاد متأثر شدم، خداوند به شما صبر دهد.
- خداوند آن مرحوم را در جوار اولیای خود قرار دهد.
- تسلیت می‌گویم، برای شما و خانواده‌تان صبر و شکیبایی آرزو می‌کنم.
- در این غم بزرگ، کنار شما هستیم، خداوند روحشان را قرین رحمت کند.
- این مصیبت را به شما تسلیت می‌گویم، خداوند به شما اسایش دهد.
- از خداوند برای آن گرامی رحمت و برای شما صبر طلب می‌کنم.
- درگذشت عزیزتان را تسلیت می‌گویم، امیدوارم خداوند به شما اسایش عطا کند.
نکات مهم زمان تسلیت گفتن حضوری:
- لحن خود را آرام، محترمانه و صمیمی نگه دارید.
- با دقت به مقدار صمیمیت با فرد روبه رو، جمله مناسب را انتخاب کنید.
- اگر امکانش را دارید، همراه با تسلیت، نظر پشتیبانی یا وجود در مراسم را نقل کنید.
- به احساسات فرد روبه رو احترام بگذارید و از جملات کلیشه‌ای یا غیرصمیمی پرهیز کنید.
نحوه تسلیت گفتن تلفنی
تسلیت گفتن تلفنی نیازمند مراعات آداب خاصی است تا همدلی و احترام شما به بازماندگان منتقل بشود، در حالی که به علت عدم وجود فیزیکی، باید دقت بیشتری در انتخاب کلمات و لحن داشته باشید. در ادامه، نحوه تسلیت گفتن تلفنی به طور قدم‌به‌قدم و با دقت به فرهنگ ایرانی و اسلامی توضیح داده شده است:
- انتخاب زمان مناسب
- تماس در زمان مناسب: در ساعات مناسب روز (ترجیحاً صبح تا غروب) تماس بگیرید. از تماس در ساعات زیاد سریع یا دیروقت (همانند نیمه‌شب) خودداری کنید، مگر این که صمیمی باشید.
- زمان‌بندی: بهتر است در همان روزهای اولیه بعد از فوت یا بعد از مراسم خاکسپاری تماس بگیرید. تأخیر بیشتر از حد امکان پذیر بی‌توجهی برداشت بشود.
- آمادگی ذهنی: قبل از تماس، خود را برای او مباحثه با فردی که در غم است آماده کنید و لحن همدلانه‌ای را در نظر بگیرید.
اغاز مکالمه
- احوالپرسی مختصر: با سلام و احوالپرسی ساده اغاز کنید. برای مثالً: «سلام، حال شما چطور است؟ تازه خبر را شنیدم، زیاد متأثر شدم.»
- معارفه خود (در صورت نیاز): اگر گمان می‌دهید بازمانده شماره شما را نشناسد یا زمان بسیاری از آخرین تماس قبل، خودتان را معارفه کنید. برای مثالً: «سلام، من [نام] هستم، از دوستان/همکاران [نام متوفی].»
- ابراز تأسف اولیه: بلافاصله بعد از احوالپرسی، به اصل نوشته بپردازید. برای مثالً: «واقعاً از شنیدن خبر درگذشت [نام متوفی] غمگین شدم.»
ابراز تسلیت
- لحن آرام و همدلانه: با صدایی آرام، محترمانه و صمیمی سخن بگویید کنید. حس واقعی خود را نشان دهید.
- جملات مختصر و معنادار: از جملات ساده و مشابه با فرهنگ منفعت گیری کنید. چند نمونه:
- «درگذشت [نام متوفی] را تسلیت می‌گویم، خداوند به شما صبر بدهد.»
- «زیاد متأسفم، خداوند روحشان را قرین رحمت کند.»
- «در این غم بزرگ، قلبمان با شما است، تسلیت عرض می‌کنم.»
- اشاره به متوفی (در صورت شناخت): اگر متوفی را می‌شناختید، اشاره‌ای مختصر به ویژگی‌های مثبت او کنید. برای مثالً: «[نام] انسان زیاد مهربانی می بود، یادشان همیشه با ماست.»
- دعا برای متوفی و بازمانده: در فرهنگ ایرانی-اسلامی، دعا برای آمرزش و صبر مرسوم است. برای مثالً: «خداوند ایشان را بیامرزد و به شما اسایش عطا کند.»
- گوش دادن و همدلی
- گوش دادن فعال: اگر بازمانده مایل به سخن بگویید می بود، با دقت گوش کنید. عبارات مختصر همانند «واقعاً متأسفم» یا «می‌فهمم چه مقدار سخت است» نشان‌دهنده همدلی است.
- پرهیز از نصیحت یا پرس‌وجو: از گفتن جملاتی همانند «گریه نکنید» یا پرسیدن جزئیات فوت (همانند علت یا نحوه) خودداری کنید، مگر این که خودشان نوشته را نقل کنند.
- اجتناب از سخن بگویید‌های غیرمرتبط: از او گفت و گو درمورد مسائل روزمره، کاری یا شوخی پرهیز کنید.
مختصر نگه داشتن مکالمه
- مختصر و سودمند: مکالمه را مختصر (۲-۵ دقیقه) نگه دارید، مگر این که بازمانده مایل به ادامه سخن بگویید باشد.
- دقت به حال فرد روبه رو: اگر حس کردید بازمانده حال سخن بگویید ندارد یا مشغول است، سریع تر مکالمه را همه کنید. برای مثالً: «نمی‌خواهم مزاحمتان شوم، فقط خواستم تسلیت بگویم و بگویم که به یادتان هستم.»
خداحافظی محترمانه
- قبل از آخر مکالمه، مجدد تسلیت مختصر بگویید. برای مثالً:
- «باز هم تسلیت می‌گویم، خداوند به شما صبر بدهد.»
- «امیدوارم خداوند به شما اسایش بدهد، اگر کاری می بود حتماً بگویید.»
- با لحنی آرام و محترمانه خداحافظی کنید.
نحوه تسلیت گفتن تلفنی
کلام آخر
یکی از راه‌های زیبایی که با آن می‌توانید مایه تسلی‌خاطر بازماندگان شخص متوفا شوید، انجام کارهای معنوی و خیرانه به‌یادِ او و به‌نام اوست. اقداماتی همانند کاشتن نهال به یادبود فرد یا پشتیبانی مالیِ هرچند کوچک به مؤسسات خیریه، ایده‌های بسیار‌ای‌اند. اگر شما هم راه حلهایی را سراغ دارید، لطفا برایمان در تکه «ارسال دیدگاه» بنویسید.
دسته بندی مطالب
