چه غذاهایی برای رفلاکس معده مفیدند و چه غذاهایی زیان اور؟_اسکوار

به برگشت اسید معده به مری، «رفلاکس معده به مری» (GERD) حرف های می‌بشود که حالت مزمن رفلاکس اسیدی معده است. این بیماری وقتی اتفاق می‌افتد که اسفنکتر (sphincter، عضله‌ی تنگ‌کننده) تحتانی مری ضعیف شده یا صدمه جدی دیده باشد. ماموریت‌ی اسفنکتر تحتانی مری جلوگیری از حرکتِ رو به بالای غذا از معده به مری است. علائم رفلاکس به‌علتِ افزایش یا افت غیرطبیعی حجم اسید معده ظاهر خواهد شد و با اصلاح عادات غذایی، تا حدی قابل‌کنترل خواهند می بود. چنانچه به‌علت حجم بالای اسید معده از علائم رفلاکس رنج می‌برید، در ادامه با ما همراه باشید تا با مواد غذایی کاهنده‌ی این علائم زیاد تر آشنا شوید.

چه غذاهایی برای رفلاکس معده خوب است؟

۱. سبزیجات

سبزیجات به‌علت چربی و قند پایین، جهت افت اسید معده خواهد شد. لوبیا سبز، کلم بروکلی، مارچوبه، گل‌کلم، سبزیجاتِ دارای برگ‌‌های سبز خوراکی، سیب‌زمینی و خیار از جمله سبزیجات سودمند برای رفلاکس معده به‌شمار می‌روال.

۲. زنجبیل

زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی است و در درمان‌‌ ترش کردن معده و دیگر مشکلات گوارشی مؤثر است. می‌توانید ریشه‌ی زنجبیل را به‌صورت رنده‌شده یا خُردشده به انواع غذاها و نوشیدنی‌ها اضافه کنید.

۳. جو دوسر

جو دوسر از جمله غلات کامل و منبعی غنی از فیبر است که طبق معمول به شکل حلیم در قولی صبحانه مصرف می‌بشود و به‌علت جذب اسید معده، در افت علائم رفلاکس مؤثر است. برنج سبوس‌دار و نان‌هایی که از غلات کامل درست شده‌اند، از دیگر خوراکی‌های حاوی فیبر بالا به‌شمار می‌روال.

۴. میوه‌ها (غیر از مرکبات)

میوه‌هایی همچون هندوانه، خربزه، طالبی، موز، سیب و گلابی در قیاس با مرکبات، کمتر جهت رفلاکس معده خواهد شد.

۵. گوشت کم‌چرب

گوشت‌های کم‌چرب همانند گوشت مرغ، بوقلمون، ماهی و غذاهای دریایی دارای چربی زیاد مقداری می باشند و جهت افت علائم رفلاکس معده خواهد شد. انواع گوناگون گوشت کم‌چرب را می‌توانید به‌صورت گریل، کبابی یا آب‌پَز تهیه و مصرف کنید.

۶. سفیده‌ی تخم‌مرغ

سفیده‌ی تخم‌مرغ در افت علائم رفلاکس معده مؤثر است، درحالی‌که زرده به‌علت مقادیر بالای چربی، جهت تشدید علائم رفلاکس معده می‌بشود.

۷. چربی‌های سودمند

آووکادو، گردو، تخم کتان، روغن زیتون، روغن کنجد و روغن آفتابگردان از جمله منبع های حاوی چربی‌های سودمند به‌شمار می‌روال. تا حد امکان از مصرف چربی‌های اشباع و ترانس بپرهیزید و در عوض از روغن‌های غیراشباع که سالم‌ترند، منفعت گیری کنید.

ترش کردن یکی از شایع‌ترین علائم رفلاکس معده است که بعد از مصرف وعده‌‌های غذایی کامل یا برخی غذاهای خاص به شکل سوزش معده یا سوزش قفسه‌ی سینه حس می‌بشود. حتی امکان پذیر در رفلاکس معده مزمن، به‌علت ورود اسید به مری، فرد دچار استفراغ بشود. دیگر علائم عبارت هستند از:

• سرفه خشک؛
• گلودرد؛
• نفخ؛
• آروغ یا سکسکه؛
• سختی در بلع؛
• حسِ گیر کردن چیزی در گلو.

برخی مواد غذایی خاص، علائم رفلاکس معده را تشدید می‌کنند. یقیناً، مواد غذایی محرک علائم رفلاکس معده در همه‌ی مبتلایان یکسان نیستند و هیچ رژیم غذایی خاصی وجود ندارد که همه علائم را یک‌جا رفع کند. برای این که بدانید علائم‌تان دقیقا در پیِ مصرف کدام مواد غذایی تشدید خواهد شد، همه غذاهایی را که در طول روز می‌خورید، با ذکر ساعت یادداشت کنید و تک‌تک علائمی را که بعد از هر قولی غذایی به سراغ‌تان می‌آیند نیز بنویسید. یادداشت این موارد را حداقل تا یک هفته ادامه بدهید. اگر رژیم غذایی‌ متغیری دارید، باید زمان طویل‌تری غذاهای مصرفی و علائم‌تان را بادقت ثبت کنید. با این راهکار می‌توانید غذاها یا نوشیدنی‌هایی که علائم‌تان را تشدید می‌کنند، راحت‌تر بشناسید.

غذاهای زیان اور برای رفلاکس معده

درمورد این که دقیقا کدام مواد غذایی جهت تشدید علائم رفلاکس معده خواهد شد اتفاق نظر وجود ندارد، اما برخی مواد غذایی خاص در زیاد تر افراد جهت تحریک علائم خواهد شد که عبارت هستند از:

۱. غذاهای پُرچرب

غذاهای سرخ‌شده و پرچرب به‌علت این که اسفنکتر تحتانی مری را به حالت استراحت درمی‌آورند، جهت خواهد شد که مقدار بیشتری اسید معده به مری داخل بشود. این قبیل غذاها این چنین زمان تخلیه‌ی معده را به تعویق می‌اندازند. به این علت با افت مقدار چربی مصرفی روزانه می‌توانید یکی از علت‌های تشدید علائم رفلاکس معده را تا حدودی مهار کنید.

متداول‌ترین مواد غذایی پرچرب که بهتر است مقدار مصرف‌شان را محدود کنید عبارت هستند از:

• سیب‌زمینی سرخ‌شده و حلقه‌های پیاز پفکی‌شده در روغن؛
• لبنیات پرچرب همانند کره، شیر، پنیر یا خامه‌ای که چربی آنها گرفته نشده باشد؛
• تکه‌های پرچرب گوشت گاو یا بره، به‌اختصاصی اگر سرخ شده باشند؛
• ژامبون؛
• دسرها یا اسنک‌هایی از قبیل بستنی و چیپس؛
• سس‌ها و چاشنی‌های خامه‌ای و پرچرب.

۲. گوجه و مرکبات

میوه‌ها و سبزیجات از جایگاه اختصاصی‌ای در رژیم غذایی سالم برخوردارند، اما برخی میوه‌های خاص، به‌اختصاصی میوه‌های اسیدی، جهت تشکیل یا تشدید علائم رفلاکس معده خواهد شد. چنانچه از رفلاکس معده مزمن رنج می‌برید، باید مصرف مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی روزانه‌ی خود محدود کنید:

• پرتقال؛
• گریپ فروت؛
• انواع لیموها؛
• آناناس؛
• گوجه‌فرنگی؛
• سس گوجه‌فرنگی یا خوراک‌ها و غذاهای حاوی سس گوجه همانند پیتزا؛
• سس سالسا.

۳. شکلات

شکلات حاوی ترکیباتی به نام مِتیل‌گِزانتین است که به نظر می‌رسد عضله‌ی صاف اسفنکتر تحتانی مری را به حالت استراحت درمی‌آورد و جهت تشدید علائم رفلاکس معده می‌بشود.

۴. سیر، پیاز و غذاهای تند و پُرادویه

غذاهای تند و پُرادویه و نیز غذاهای پر از سیر و پیاز، در زیاد تر افراد جهت ترش کردن خواهد شد. یقیناً این مواد غذایی در همه‌ی افراد به تحریک علائم رفلاکس معده نمی‌انجامند، اما چنانچه به مصرف زیادِ سیر و پیاز یا غذاهای پرادویه عادت دارید، حتما دقت کنید که آیا بعد از مصرف این چنین غذاهایی به علائم رفلاکس معده دچار می‌شوید یا خیر.

۵. کافئین

نوشیدن قهوه در برخی افراد جهت تشدید علائم رفلاکس معده می‌بشود، چرا که کافئین یکی از عوامل تحریک‌کننده‌ی رفلاکس معده است.

۶. نعناع

نعناع یا فرآورده‌هایِ با طعم نعناع، همانند آدامس و خوشبوکننده‌های دهان، در برخی افراد جهت تشدید علائم رفلاکس معده می‌بشود.

برنج و رفلاکس معده؛ آیا برنج برای اسید معده خوب است؟

جواب به این سوال به نوع برنج و نحوه مصرف آن بستگی دارد. برنج یکی از کوئری‌های مهم مبتلایان به رفلاکس است:

• برنج سفید: برنج سفید ساده (بدون روغن زیاد یا افزودنی‌های تند) به علت هضم آسان و قابلیت جذب اسید اضافی، طبق معمولً برای افراد مبتلا به رفلاکس «خوب» برداشت می‌بشود. این یک کربوهیدرات پیچیده ملایم است که معده را آزار نمی‌دهد.
• برنج قهوه‌ای (سبوس‌دار): این برنج به علت داشتن فیبر بالا (که در قسمت جو دوسر هم به آن اشاره شد) می‌تواند به مدیریت رفلاکس پشتیبانی کند.
• مسئله مهم: مشکل مهم برنج نیست، بلکه «خورش» یا غذایی است که همراه آن مصرف می‌بشود. مصرف برنج همراه با خورش‌های زیاد چرب، تند، یا حاوی رب گوجه‌فرنگی زیاد (همانند قورمه‌سبزی چرب یا قیمه ترش) می‌تواند محرک مهم رفلاکس باشد، نه خود برنج.

چه چیزهایی برای رفلاکس معده زیان دارد؟

علاوه بر غذاها، برخی عادات و «چیزها»ی دیگر نیز می‌توانند علائم شما را تشدید کنند. برای بهبود، این موارد را در سبک زندگی خود تحول دهید:

• مدیریت وزن: چاقی و اضافه وزن، سختی داخل شکم را افزایش داده و اسید را به سمت مری هل می‌دهد.
• پرهیز از الکل و سیگار: هر دو مورد به‌شدت اسفنکتر مری را ضعیف کرده و تشکیل اسید را تحریک می‌کنند.
• زمان‌بندی خواب و غذا: حداقل ۳ تا ۴ ساعت قبل از خواب چیزی نخورید. با معده پر دراز نکشید.
• نحوه خوابیدن: سر تختخواب خود را نزدیک به ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر بلند کنید تا جاذبه به سود شما کار کند.
• پرهیز از پرخوری: قولهای غذایی کوچک‌تر و متعددتر در طول روز بخورید.
• جویدن آدامس (غیر نعنایی): جویدن آدامس (برای مثالً با طعم دارچین یا میوه‌ای) تشکیل بزاق را افزایش می‌دهد که به خنثی‌سازی اسید پشتیبانی می‌کند.
• پوشیدن لباس‌های گشاد: لباس‌های تنگ، به‌اختصاصی دور کمر، به معده سختی می‌آورند.
• داروها: تحت نظارت پزشک، امکان پذیر داروهای آنتی‌اسید یا کاهنده‌ی تشکیل اسید برای شما تجویز بشود.

💬 جواب به سوالات متداول درمورد رفلاکس معده و تغذیه

❓ رفلاکس معده به مری (GERD) چیست؟

«رفلاکس معده به مری» یا GERD، حالت مزمن برگشت اسید معده به مری است. این بیماری وقتی رخ می‌دهد که اسفنکتر (عضله‌ی تنگ‌کننده) تحتانی مری ضعیف شده یا صدمه دیده باشد و نتواند به درستی از حرکت رو به بالای غذا و اسید از معده به مری جلوگیری کند.

✅ چه غذاهایی برای اسید معده خوبه؟ (به‌طور خلاصه)

بهترین گزینه‌ها غذاهای قلیایی یا خنثی و کم‌چرب می باشند: سبزیجاتی همانند خیار و بروکلی، میوه‌های غیر مرکبات همانند موز و هندوانه، جو دوسر، برنج سفید، زنجبیل، گوشت مرغ و ماهی (آب‌پز یا گریل) و سفیده‌ی تخم‌مرغ.

❌ برای اسید معده چی نخوریم؟ (با اهمیت ترین محرک‌ها)

از غذاهای پرچرب و سرخ‌شده، غذاهای اسیدی (مرکبات، گوجه‌فرنگی)، شکلات، نوشیدنی‌های کافئین‌دار (قهوه)، نوشیدنی‌های الکلی، غذاهای زیاد تند و نعناع پرهیز کنید.

🍚 آیا برنج برای رفلاکس معده زیان دارد؟

خیر، طبق معمولً برنج سفید ساده زیان ندارد و به علت هضم آسان و جذب اسید، می‌تواند سودمند هم باشد. اما مصرف آن با خورش‌های چرب، تند یا حاوی رب گوجه‌فرنگی می‌تواند محرک رفلاکس باشد.

🥛 آیا شیر برای رفلاکس معده خوب است؟

این یک باور غلط رایج است. شیر امکان پذیر در ابتدا حس تسکین موقتی تشکیل کند، اما چربی حاضر در شیر (مخصوصاً شیر پرچرب) می‌تواند تشکیل اسید را تحریک کرده و علائم را بدتر کند. مصرف شیر کم‌چرب یا بدون چربی در حد اعتدال امکان پذیر مشکلی تشکیل نکند.

🤒 علائم رفلاکس معده چیست؟

شایع‌ترین علامت، «سوزش سر دل» یا ترش کردن (سوزش در قفسه سینه) بعد از غذا خوردن است. علائم دیگر عبارت هستند از:

• سرفه خشک مزمن؛
• گلودرد؛
• نفخ و آروغ؛
• سختی در بلع؛
• حس گیر کردن چیزی در گلو؛
• برگشت طعم ترش یا تلخ به دهان (استفراغ اسیدی).

 

برگرفته از: healthline

بیاموزید که چطور مطمعن به نفس داشته باشید و خجالت را کنار بگذارید تا از پیروزی‌های تازه خود لذت ببرید

هشدار! این نوشته فقط جنبه آموزشی دارد و برای منفعت گیری از آن ملزوم است با پزشک یا متخصص وابسته مشورت کنید. اطلاعات زیاد تر