تاثییر اسپات لایت چیست و چرا دیگران آنقدر که فکر می‌کنید به شما دقت نمی‌کنند؟_اسکوار

تاثییر اسپات لایت (Spotlight Effect) حالتی را توصیف می‌کند که افراد تمایل دارند گمان کنند دقت دیگران به آن‌ها بیشتر از حد واقعی است. به عبارت دیگر، این گرایش ما انسان‌ها است که مدام حس کنیم در کانون دقت قرار داریم. این سوگیری در زندگی روزمره ما به کرات ابراز می‌کند، چه در موقعیت‌های مثبت (همانند وقتی که در اراعه‌ای زیاد موفق عمل کرده و در تخمین مقدار تحسین همکارانمان مبالغه می‌کنیم) و چه در موقعیت‌های منفی (همچون وقتی که اراعه را خراب کرده و حس می‌کنیم همه دارند پشت سرمان به آن می‌خندند). در ادامه این مقاله به‌صورت کامل درمورد تاثییر اسپات لایت سخن بگویید کرده‌ایم، اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی از این اختلال داشته باشید تا انتهای این نوشته همراه ما باشید.

این سوگیری کجا رخ می‌دهد؟

فکر کنید برای مهمانی به خانه‌ی دوست خود می‌روید و تصادفاً مقداری از نوشیدنی‌تان روی پیراهنتان می‌ریزد. هنگامی که برای تمیز کردن خود به سمت دستشویی می‌روید، حس می‌کنید که همه افراد حاضر در مهمانی شما را در حال انجام کاری احمقانه می‌بینند و به ‌شدت خجالت‌زده می‌شوید. بااین‌حال، چند هفته سپس هنگامی این نوشته را با دوستانتان نقل می‌کنید، هیچ‌کس حتی آن حادثه را به یاد نمی‌آورد.

با آنکه شما در آن لحظه حس می‌کردید که در مرکز دقت قرار دارید، اما حقیقت بر خلاف فکر شما بوده است. دیگران نیز بیشتر از حد مشغول نگرانی درمورد‌ی چگونگی مورد قضاوت قرار گرفتن خودشان بودند؛ احتمالا به‌خاطر یک اظهارنظر ناخوشایند که به دوستی حرف های‌اند، از انتخاب پیراهن غیر معمول خود پشیمان بودند، یا در این فکر بودند که آیا بیشتر از حد تنقلات مصرف کرده‌اند. به همین علت می‌توان او گفت همه‌ی ما در حال قدم زدن در دنیای فکری کوچک خود هستیم که زیاد تر اوقات، تنها برای خودمان قابل رؤیت‌اند.

تأثیرات فردی

تاثییر اسپات لایت علتمی‌بشود که ما دیدگاهی اغراق‌آمیز نسبت به اهمیت خود برای اطرافیانمان داشته باشیم. در نتیجه، در رابطه موقعیت‌ها دچار قضاوت نادرست شویم و تصمیماتی را بر پایه احساسات بیشتر از حد متورمِ مرئی بودن خود اتخاذ کنیم. از تأثیرات فردی تاثییر اسپات لایت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. خودآگاهی و حسرت

این باور که دیگران مدام با دقت به ما دقت دارند، می‌تواند برای سلامت روان ما زیان‌آور باشد و با تشکیل حس خودآگاهی مانع پیشرفت ما بشود. این کار نه‌تنها می‌تواند عزت‌نفس را کم کند، بلکه اگر مدام در دام تاثییر اسپات لایت بیفتیم، امکان پذیر زمان‌هایی را بر پایه این گمان نادرست که دیگران ما را به‌خاطر آن‌ها مورد تحلیل و قضاوت قرار خواهند داد، از دست بدهیم. متأسفانه، این نوشته زیاد تر علتمی‌بشود که با حسرت به قبل‌ی خود بنگریم.

آیا کاری وجود دارد که هیچ زمان آن را امتحان نکرده‌اید، برای این که فکر می‌کردید علتمی‌بشود به شکل ناخوشایندی نزدیک شوید یا بدتر از آن، با قبول اجتماعی روبه رو نشوید؟ تعداد بسیاری از ما می‌توانیم زمان‌هایی را به یاد آوریم که از جستوجو کردن یک شغل، یک سرگرمی یا حتی فردی خاص، به علت هراس از قرار گرفتن در کانون دقت، اجتناب کرده‌ایم. این می‌تواند یک مسیر شغلی باشد که بیشتر از حد غیرمتعارف به نظر می‌رسید، یک فعالیت دشوار و زیاد علنی همانند اسکیت ‌سواری یا چیزی به سادگی رقصیدن در یک مهمانی.

با وجود داشتن این حسرت‌ها، پیامدهای تاثییر اسپات لایت هم چنان در زندگی روزمره ما خود را نشان خواهند داد. امکان پذیر آن رنگ‌های جسورانه را در پشت کمد نگه داریم یا هم چنان مدل مویی را که دیگر دوست نداریم، نگه داری کنیم. حتی امکان پذیر دوستی‌ها و روابط عاشقانه‌ی عالی را از دست بدهیم، فقطً به این علت که نمی‌خواهیم از سایه‌ها بیرون بیاییم و پا به مرکز دقت بگذاریم.

زیاد تر اوقات، ما همه این ازمایش ها را از دست می‌دهیم، چون می‌ترسیم که دیگران ما را تماشا می‌کنند، قضاوت می‌کنند و هر شرمساری کوچکی را برای سال‌ها برای خواهند سپرد. اما، پژوهش‌ها نشان خواهند داد که این هراس‌ها اغراق‌آمیز می باشند؛ مردم کمتر از آنچه ما انتظار داریم فهمید اشتباهات و کاستی‌های ما خواهد شد. حتی گمان این که آن‌ها فهمید تغییرات در اعمال یا ظاهر شما در طول زمان شوند نیز زیاد نیست.

چه در جلسه‌ای کلامتان را گم کرده باشید، چه نتوانسته باشید موهای ژولیده‌ی صبحگاهی‌تان را مرتب کنید، یا لکه‌ای روی پیراهن خود بیابید که از چرخه‌ی شستشو جان سالم به در برده است، گمان بسیاری وجود دارد که مقدار دقت دیگران به این انحرافات از حالت عادی شما را بیشتر از حد واقعی ببینید. به گمان قوی، این موارد به جز خودتان، کاملاً از دید همگان مخفی خواهند ماند.

۲. اختلال اضطراب اجتماعی

تاثییر اسپات لایت می‌تواند به اختلال اضطراب اجتماعی نیز دامن بزند، که پیامدهای زیان‌بار بسیاری بر سلامت جسمی و روانی فرد دارد. فهمیدنِ همیشگیِ تحت نظارت بودن، می‌تواند اضطراب اجتماعی را تحکیم کرده و به تداوم این اختلال پشتیبانی کند. در افرادی که دچار اضطراب اجتماعی می باشند، زیاد تر شواهدی که هراس آن‌ها از قضاوت اجتماعی را قبول می‌کند، خودساخته است. به این معنی که آن‌ها نتیجه‌گیری‌های خود را در رابطه این که چطور در نظر دیگران نمود می‌کنند و دیگران چه فکری درمورد‌ی آن‌ها دارند، می‌سازند و زیاد تر شواهدی که خلاف این را مشخص می کند (نحوه‌ی عکس العمل واقعی مردم به آن‌ها) نادیده می‌گیرند.

نظرِ برسی اجتماعی تنها این هراس را وخیم‌تر می‌کند. پژوهش‌ها نشان خواهند داد که افراد دارای اضطراب اجتماعی، سطوح بالاتری از تاثییر اسپات لایت را گزارش کرده و کارکرد خود در انجام ماموریت های را هنگامی که تحت برسی اجتماعی قرار می‌گیرند، منفی‌تر قضاوت می‌کنند. به همین علت است که افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی می‌توانند به شدت از موقعیت‌هایی بترسند که به گمان زیادً کارکرد اجتماعی‌شان در آنجا مورد قضاوت قرار می‌گیرد، همانند مصاحبه‌های شغلی، سخنرانی‌های عمومی، مجامع اجتماعی، قرارهای اول، او گفت و گو‌های گروهی، و حتی تعامل های آنلاین.

متأسفانه، این دقت متمرکز بر خود که در افراد دارای اضطراب اجتماعی دیده می‌بشود، در واقع می‌تواند کارکرد آن‌ها را مختل کند. فکر کنید هنگامی همه حواس شما فهمید این باشد که فرد دیگر چطور شما را قضاوت می‌کند، نگه داری یک مکالمه چه مقدار دشوار می‌بشود. این نوشته فقط هراس از کارکرد ضعیف در موقعیت‌های اجتماعی آینده را تشدید کرده و به این اختلال اجازه می‌دهد که خود را تحکیم و تثبیت کند.

تلاش برای تحول این باور که دیگران مدام ما را زیر نظر دارند و در رابطه ما فکر می‌کنند، قسمت مهمی از درمان اضطراب اجتماعی است. زیاد تر، ترکیبی از روان‌درمانی و دارو برای افرادی که با اضطراب اجتماعی مواجه می باشند، مورد قیمت است، چون ماهیت این اختلال مدیریت آن را به تنهایی زیاد دشوار می‌کند.

۳. تأثیرات سیستمی

از آنجایی که تاثییر اسپات لایت بر نحوه‌ی حرکت ما در محیط‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارد، می‌تواند بر صداهایی که در محیط‌های آکادمیک و کسب‌وکار شنیده خواهد شد نیز تاثییر بگذارد. این کار افراد را در به ‌اشتراک گذاشتن دیدگاه‌ها یا ایده‌هایشان، به علت هراس از قضاوت، مردد می‌کند. این قضیه تنوع صداها در محیط‌های گروهی را محدود کرده و این چنین تصمیم‌گیری‌های گروهی را به سود افرادی منحرف می‌کند که تمایل به سلطه بر او گفت و گو‌ها دارند.

۴. افتحضور صدای اقلیت‌ها

تاثییر اسپات لایت می‌تواند هر فردی را نسبت به سخن بگویید کردن در او گفت و گو‌های گروهی محتاط کند. بااین‌حال، مطالعه‌ای مشخص می کند که اقلیت‌ها به علت هراس از مورد برسی منفی قرار گرفتن، زیاد تر تمایل دارند صدای خود را محدود کنند. پژوهشگران در بازدید تاثییر اسپات لایت در بین دانشجویان علوم مقطع کارشناسی، دریافتند که تعداد بسیاری از دانشجویان دلواپس قضاوت شدن به علت پرسیدن سؤالات زیاد در کلاس یا شراکت بیشتر از حد در او گفت و گو‌های گروهی بودند و به نظر می‌رسد این هراس اقلیت‌ها را زیاد تر تحت تأثیر قرار می‌دهد.

برای مثال، دانشجویان سال اولی دانشگاه و دانشجویان دارای معلولیت هراس بیشتری از مورد برسی منفی قرار گرفتن به علت این رفتارها نسبت به دانشجویان دیگر دارند. در نتیجه، آن‌ها زیاد تر تمایل دارند که در رابطه جواب‌های خود بیشتر از حد فکر کنند و کمتر در او گفت و گو‌ها شراکت داشته باشند. مسئله‌ی مهم این است که دانشجویان زیاد تر دلواپس قضاوت شدن توسط دیگران برای این رفتارها می باشند تا این که خود اعتراف کنند که دیگران را برای همان رفتارها قضاوت می‌کنند.

۵. پویایی گروهی و تصمیم‌گیری

حس این که در موقعیت‌های اجتماعی زیاد قابل رؤیت هستیم، می‌تواند علتبشود که ما سهم خود در او گفت و گو‌های گروهی را مهم و اثرگذار قلمداد کنیم. در حقیقت، عمل های ما طبق معمولً کمتر از آنچه گمان می‌کنیم، جلب دقت می‌کنند. برای مثال، یک مطالعه نشان داد که شرکت‌کنندگان در او گفت و گو‌های گروهی، اهمیت رفتارهای خود را برای دیگر اعضای گروه بیشتر از حد واقعی برآورد می‌کردند. چه اظهارات توهین‌آمیز گفتن کرده باشند و چه شراکتهای مثبتی که او گفت و گو گروه را پیش برده است، شرکت‌کنندگان فکر می‌کردند که نظرات آن‌ها برجسته‌تر از آنچه واقعاً بودند، به نظر می‌رسد.

چرا این نوشته اهمیت دارد؟

برخی از افراد امکان پذیر به علت هراس از مورد قضاوت منفی قرار گرفتن، در به اشتراک گذاشتن ایده‌هایشان تردید داشته باشند. درحالی‌که اعضای غالب‌ گروه امکان پذیر دچار اعتمادبه‌نفس بیشتر از حد شوند که دیدگاه‌هایشان ارزشمندتر از آن چیزی است که دیگران واقعاً باور دارند. این کار می‌تواند پویایی قوت حاضر در گروه‌ها را تحکیم کند و به سوگیری همرنگی (conformity bias) یا تفکر گروهی (groupthink) منجر بشود. وضعیتی که در آن، گروه در نهایت بر تصمیماتی که تنها منعکس‌کننده‌ی نظرات تعداد معدودی از اعضای غالب است، توافق می‌کند.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

تاثییر اسپات لایت trx یک نمونه از اغتشاشات شناختی است که به‌گفتن سوگیری‌های خودمحورانه (Egocentric Biases) شناخته خواهد شد. این نوع سوگیری شناختی، روشی دیدن ما را مخدوش می‌کند، چراکه علتمی‌بشود بیشتر از حد به دیدگاه‌های خودمان تکیه کنیم، به جای این که خود را برای در نظر گرفتن دیدگاه‌های دیگران تعدیل کنیم.

یک مثالی رایج دیگر از سوگیری خودمحورانه، تاثییر اجماع کاذب (False Consensus Effect) است که علتمی‌بشود فکر کنیم زیاد تر افراد دیگر، باورها و نظراتی شبیه ما دارند. این چنین، توهم شفافیت (Illusion of Transparency) نیز وجود دارد که توصیف می‌کند چطور مردم تمایل دارند باور کنند دیگران قادرند تشخیص دهند که ما دقیقاً در حال چه فکری یا چه احساسی هستیم.

به نوعی، همه‌ی ما در زندگی روزمره‌ی خود، نقش یک روانشناس اجتماعی آماتور را بازی می‌کنیم و ما دائماً در تلاشیم تا بفهمیم چرا دیگران به روشای که می‌گویند، حرکت می‌کنند یا خیر. بااین‌حال، همانطور که تعداد بسیاری از سوگیری‌های خودمحورانه نشان خواهند داد، ما تمایل داریم که حتی بدون تصمیم، خودمان را محور قرار دهیم؛ چون تنها نقطه ‌نظری که به آن دسترسی مستقیم داریم، دیدگاه خودمان است. این بدان معناست که تفسیر ما از یک موقعیت، فیلتر شده از طریق افکار و احساسات خودمان به دست می‌آید.

کانون دقت، توهمی که سایه می‌اندازد

تاثییر اسپات لایت (Spotlight Effect) پرده از روی یک سوگیری خودمحورانه‌ی رایج برمی‌دارد که در آن ما اهمیت خود و مقدار دقت دیگران به اعمال و ظاهر خود را به شکلی اغراق‌آمیز برآورد می‌کنیم. این توهم که ریشه در اتفاق‌ی روانشناختی لنگر انداختن و آگاهی بیشتر از حد ما نسبت به تفاوت‌های خودمان دارد، می‌تواند پیامدهای فردی و سیستمی عمیقی داشته باشد. از یک سو، علتاضطراب اجتماعی، خودآگاهی بیشتر از حد و حسرت ناشی از، از دست دادن زمان‌ها (شغل، سرگرمی یا روابط) به علت هراس از قضاوت می‌بشود. از نظر دیگر، در محیط‌های گروهی، مانع از به اشتراک‌گذاری ایده‌ها شده، صدای اقلیت‌ها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و به تفکر گروهی پشتیبانی می‌کند. برای تسلط بر این دام شناختی، باید با به‌کارگیری تکنیک‌هایی چون بازسازی شناختی، دیدگاهمان را نسبت به حقیقت تنظیم کنیم و بپذیریم که زیاد تر، دیگران به اندازه‌ای که ما فکر می‌کنیم، دچار اشتباهات و تفاوت‌های ما نیستند.

در افسردگی غم به لایه‌های عمیق زندگی نفوذ کرده و اختلالاتی در احساسات و حرکت شما به‌وجود می‌آورد. اگر حس افسردگی دارید، حتما با پشتیبانی یک روانشناس متخصص مشکل را ریشه‌یابی کنید و برای حل آن راهکار بگیرید.برای ربط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.

به پشتیبانی زبان بدن، ناگفته‌ها را بگویید و بشنوید