نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی اسکوار
با افزایش سن و پیری، افراد بهطور فزایندهای بر روابط مهمتر خود تمرکز میکنند و زیاد تر به خانواده و دوستان نزدیک روی میآورند. این تحول جهت بهسمت افت روابط و بهاختصاصی روابط نزدیک میتواند توضیح دهد که چرا انسانهای سالخورده در جوامع و شبکههای اجتماعی کوچکتر زندگی میکنند.
از آنجایی که حرکت انسان نهتنها منعکسکننده شرایط جاری جامعه مدرن ما، بلکه این چنین نتیجه قبل تکاملی ماست، مطالعات مربوط به پیری اجتماعی در نزدیکترین گونهها به ما میتواند ریشههای بیولوژیکی این حرکت اجتماعی را روشن کند.
مطالعه ماکاکها
دانشمندان «مؤسسه تحقیقاتی لایبنیتس» چندین فرضیه را در رابطه محرکهای پیری اجتماعی در «ماکاکهای آسامی» آزاد تایلند آزمایش کردند.
آنها دادههایی را در رابطه حرکت اجتماعی ماکاکهای ماده به زمان هشت سال جمعآوری کردند و دریافتند که اندازه شبکههای اجتماعی آنها با افزایش سن افت مییابد. مادهها به تعامل با شرکای اجتماعی نزدیک خود ادامه دادند، اما بهمرور زمان از تعامل های اجتماعی بهطور کلی کنار رفتند.
پیوندهای اجتماعی، سلامت و رفاه را ارتقا خواهند داد. بااینحال، با بالارفتن سن، زیاد تر افراد ارتباطات اجتماعی خود را افت خواهند داد و بر افرادی که برایشان مهم می باشند تمرکز میکنند. تا بحال اشکار نشده است که این تحول در شراکت اجتماعی ناشی از آگاهی از طول عمر محدود، محدودیتهای فیزیکی بدن سالخورده است یا بهعلت طردشدن اجتماعی افراد مسن در جوامع مدرن.
«باپتیست صدوقی»، اولین نویسنده این مطالعه، به بازدید دادههای اجتماعی طویل مدت در رابطه ماکاکهای ماده آسامی که در سایت صحرایی DPZ در پناهگاه حیاتوحش Phu Khieo جمعآوری شده می بود، روی آورد. او میخواست پیری اجتماعی در نخستیهای غیرانسانی را که فاقد حس انسانی همانند مرگومیر می باشند، آزمایش کند. این تیم سالها است که حرکت ماکاکهای آسامی را در Phu Khieo مطالعه میکند و هزاران ساعت مشاهدات دقیق از حرکت اجتماعی آنها را جمعآوری کرده است.
صدوقی توضیح میدهد: «برای قضیه پیری اجتماعی، ما روی مادهها تمرکز کردیم، چون آنها در همه طول زندگی با مادران، خواهران و دخترانشان در گروه زایمان خود باقی میهمانند – که به ما امکان میدهد تغییرات رفتاری را در طول زندگی آنها پیگیری کنیم.»
کنارهگیری اجتماعی با ترجیح دائمی شرکای مهم
صدوقی دریافت که با افزایش سن، مادهها کمتر به مادههای دیگر نزدیک خواهد شد و زمان کمتری را برای ربط فعالانه با آنها صرف میکنند. بااینحال، تماس اجتماعی کمتر لزوماً به این معنی نیست که مادهها زیاد تر تنها می باشند.
درواقع مادههای مسنتر منزویتر از مادههای جوانتر نبودند؛ آنها کمتر با هم تعامل داشتند. صدوقی میگوید: «ما فکر میکنیم که مادههای مسنتر تلاش میکنند به هر قیمتی از گروه عقب نمانند، چون نزدیکی به دیگران یکی از بهترین مکانیسمهای محافظتی در برابر شکارچیان است. بااینحال، هنگامی که آنها به این مقصد دست یافتند، انگیزه یا انرژی ملزوم برای تعامل اجتماعی با دیگران را ندارند.»
با دقت به شباهتهای بین پیری اجتماعی در انسانها و ماکاکها، اکنون این سوال نقل میبشود که آیا افزایش گزینش اجتماعیِ فکرشده برای انسانها میتواند نتایج را در ماکاکها نیز توضیح دهد؟
صدوقی گفت: «ارتباطات مادههای ماکاک آسامی گزینشی است. ماده با دقت به این که در قبل با چه فردی زیاد تر تعامل داشته، پیشبینی میکند که اکنون با چهفردی تعامل خواهد داشت. اما این تمایل به انتخابیبودن و ترجیحدادن شرکای خاص بر دیگران، همان گونه که از انسان میدانیم، با افزایش سن نیرومندتر نمیبشود، بلکه به همان شکل باقی میماند؛ به این علت گزینش در انتخاب شریک برای توضیح علت افت شبکه ارتباطات اجتماعی با افزایش سن کافی نیست.»
دادههای طولی برای مطالعات پیری موردنیاز است
پروفسور «جولیا اوستنر»، رهبر گروه تکامل اجتماعی در نخستیها و نویسنده ارشد این مطالعه توضیح میدهد:
«با افزایش سن خطر مرگ زیاد تر میبشود. یکپارچگی اجتماعی ضعیف و شرکای صمیمی کمتر، بهاختصاصی تحت سختی طبیعی شکار، خطر مرگ را افزایش میدهد.»
دسترسی به مطالعات طولی به محققان این امکان را داده است که این مشکل را حل کنند و بین تغییراتی که واقعاً به پیری مربوط خواهد شد و تغییراتی که ناشی از روندهای جمعیتی است، اختلاف قائل شوند.
فقط در ۲۰ سال قبل دانشمندان فهمید شدهاند که حیوانات وحشی نیز تحت تغییرات فیزیولوژیکی، مورفولوژیکی یا اجتماعی مرتبط با پیری قرار میگیرند.
دسته بندی مطالب