نارسایی تخمدان؛ هرآنچه باید بدانید_اسکوار

نارسایی تخمدان نوعی بیماری نادر است که در آن تخمدان‌های زنان قبل از ۴۰سالگی از کار می‌افتند. امکان پذیر این عارضه تبدیل پریودهای نامنظم یا ناباروری بشود. در این مقاله، درمورد علائم، علل و راه حلهای تشخیص و درمان نارسایی اولیه تخمدان می‌گوییم. با ما همراه باشید.

نارسایی تخمدان چیست؟

نارسایی اولیه تخمدان (POI) وقتی رخ می‌دهد که تخمدان‌های فرد سریعتر از موعد از کار بیفتند. تخمدان‌ها غدد کوچکی می باشند که در دو طرف رحم قرار دارند و در فرایند تخمک‌گذاری، تخمک را تشکیل و آزاد می‌کنند.

سن معمول توقف تشکیل تخمک یا همان یائسگی نزدیک به ۵۱سالگی است. برخی زنان زیاد قبل‌تر از رسیدن به این سن یک دفعه فهمید نامنظ‌م‌شدن یا توقف پریودشان خواهد شد و با مراجعه به پزشک در جریان ابتلا به نارسایی اولیه تخمدان قرار می‌گیرند. بعضی اوقات هم در برخی زنان نامنظم‌شدن چرخه قاعدگی کاملا مشهود نیست و این افراد دیرتر فهمید ابتلا به این عارضه خواهد شد.

گفتیم که نارسایی اولیه تخمدان عارضه‌ای نادر است و نزدیک به ۱درصد زنان امکان پذیر به این بیماری مبتلا شوند. گرچه امکان پذیر علائم نارسایی تخمدان از ۱۵ تا ۴۴سالگی ابراز کنند، ابتلا به این عارضه در زنانی با بیشتر از ۳۰ سال سن شایع‌تر است. دلنشین است بدانید که نارسایی تخمدان ربطی به سابقه باروری یا ناباروری فرد ندارد و امکان پذیر هم زنانی که بچه دارند به آن مبتلا شوند و هم زنانی که دچار مشکلات ناباروری می باشند.

تأثیر نارسایی تخمدان بر کارکرد بدن

نارسایی اولیه تخمدان علتکاهش مقدار هورمون استروژن بدن می‌بشود. افت استروژن هم امکان پذیر عوارضی شبیه علائم یائسگی تشکیل کند همانند گرگرفتگی، افت میل جنسی و تغییرات خلقی. نارسایی اولیه تخمدان گمان ابتلا به پوکی استخوان، بیماری قلبی و دیگر بیماری‌ها را نیز افزایش می‌دهد.

تعداد بسیاری از افراد مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان دچار مشکلات ناباروری می باشند، اما این به‌معنی ناباروری مطلق آنها نیست. این افراد می‌توانند با مراجعه به پزشک و منفعت گیری از راه حلهای پشتیبانی‌باروری همانند تخمک اهدایی، آی‌وی‌اف (لقاح مصنوعی) یا مصرف داروهای خاص گمان باردارشدنشان را افزایش دهند.

علائم نارسایی تخمدان

گرچه پریودهای نامنظم یا قطع‌شدن پریود شایع‌ترین علائم نارسایی اولیه تخمدان محسوب خواهد شد، برخی از افراد مبتلا به این عارضه هیچ نشانه خاصی ندارند. دیگر علائم عبارت‌اند از:

علل ابتلا به نارسایی تخمدان

گرچه پزشکان و محققان تا این مدت علت دقیق ابتلای زنان به نارسایی اولیه تخمدان را نمی‌دانند، مطابق پژوهش‌ها علت یک‌سوم موارد مبتلا به این عارضه اختلالات ژنتیکی است. علل دیگر ابتلا به نارسایی اولیه تخمدان عبارت‌اند از:

تشخیص نارسایی تخمدان

طبق معمول پزشک بعد از معاینه فیزیکی، درمورد سابقه پزشکی و حالت چرخه قاعدگی بیمار می‌پرسد. داشتن اطلاعات زیاد تر درمورد چرخه قاعدگی، بارداری‌های قبلی یا منفعت گیری از راه حلهای جلوگیری از بارداری تشخیص دقیق بیماری را برای پزشک راحت‌تر می‌کند. دیگر آزمایش‌هایی که امکان پذیر پزشک برای تشخیص بهتر عارضه تجویز کند، عبارت‌اند از:

• آزمایش بارداری؛
• سونوگرافی لگن (برای مشاهده تخمدان‌ها و رحم)؛
• تست آنتی‌بادی (برای بازدید اختلالات خودایمنی)؛
• آزمایش کاریوتایپ یا آنالیز کروزمومی (برای بازدید اختلالات ژنتیکی)؛
• آزمایش خون برای اندازه‌گیری مقدار هورمون‌های خاص (همانند هورمون‌های محرک فولیکول، استروژن و پرولاکتین).

درمان نارسایی تخمدان اولیه

روش درمان نارسایی اولیه تخمدان به سن بیمار، علائم او و تمایل‌داشتن یا نداشتن به بارداری بستگی دارد. رایج‌ترین راه حلهای درمانی برای نارسایی تخمدان عبارت‌اند از:

• جایگزینی هورمون‌هایی که تخمدان‌ها دیگر تشکیل نمی‌کنند؛
• درمان بیماری‌های عرصه‌ای که علتشدیدترشدن علائم خواهد شد؛
• درمان علائم یا عوارض جانبی نارسایی تخمدان (همانند تعریق شبانه و خشکی واژن).

۱. درمان جایگزینی هورمون (HRT)

زیاد تر افراد مبتلا به نارسایی تخمدان برای مهار علائم و افت عوارض بیماری هورمون‌درمانی طویل‌زمان انجام خواهند داد. هورمون‌درمانی علتترشح هورمون‌هایی در بدن می‌بشود که تخمدان‌ها توانایی تولیدشان را ندارند. امکان پذیر هورمون‌درمانی شامل مصرف استروژن به‌تنهایی یا مصرف استروژن و پروژسترون با هم باشد. این روش درمانی علائمی همانند تعریق شبانه، خشکی واژن و گمان ابتلا به پوکی استخوان را افت می‌دهد. پزشک با دقت به معیارهای گوناگون هورمون‌درمانی را به راه حلهای گوناگون همانند مصرف قرص، پماد، ژل، چسب پوستی یا حلقه واژینال تجویز می‌کند.

۲. راه حلهای درمانی دیگر

راهکارهای دیگر درمان نارسایی اولیه تخمدان یا افت علائم آن عبارت‌اند از:

سؤالات رایج

۱. چه افرادی زیاد تر در معرض ابتلا به نارسایی تخمدان می باشند؟

افرادی که:

• سنشان زیاد تر از ۳۵ سال است.
• سابقه ابتلا به نارسایی تخمدان در خانواده دارند.
• جراحی لگن، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی کرده‌اند.
• دچار اختلالات خودایمنی یا بیماری‌های ژنتیکی خاصی می باشند.

۲. چه بیماری‌هایی با نارسایی تخمدان مرتبط‌اند؟

افراد مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان مقدار هورمون استروژن مقداری دارند و مقدار کم استروژن امکان پذیر این افراد را در برابر این بیماری‌ها نیز صدمه‌پذیر کند:

• ناباروری؛
• پوکی استخوان؛
• بیماری قلبی؛
• اضطراب و افسردگی؛
• کم‌کاری تیروئید (تیروئید کم‌کار).

۳. آیا نارسایی تخمدان همان یائسگی زودرس است؟

بعضی اوقات اوقات نارسایی تخمدان با یائسگی زودرس نادرست گرفته می‌بشود، اما این دو کاملا متفاوت‌اند. افراد مبتلا به نارسایی تخمدان امکان پذیر سال‌ها پریودهای نامنظم یا گاه‌به‌گاه داشته باشند و حتی امکان پذیر باردار شوند، اما افرادی که دچار یائسگی زودرس می باشند، پریود نمی‌شوند و امکان باردارشدن هم ندارند.

۴. آیا ابتلا به نارسایی تخمدان تبدیل مشکلات ناباروری می‌بشود؟

گرچه ناباروری یکی از عوارض ابتلا به نارسایی تخمدان اولیه محسوب می‌بشود، امکان پذیر فرد مبتلا به این عارضه بتواند باردار بشود. اگر دچار نارسایی اولیه تخمدان هستید و تصمیم بارداری دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا مناسب‌ترین روش پشتیبانی‌باروری را برایتان تجویز کند. اگر نمی‌خواهید باردار شوید، با پزشک درمورد راه حلهای جلوگیری از بارداری مشورت کنید.

۵. چه وقتی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر از آخرین پریودتان سه ماه قبل، به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. امکان پذیر علت متوقف‌شدن پریود شما بارداری، استرس یا تغییرات هورمونی باشد. پزشک با تجویز آزمایش‌های ملزوم و بازدید حالت شما علت قطع‌شدن پریود را شناسایی و در صورت نیاز درمان‌های مناسب را نظر خواهد کرد.

کلام پایانی

نارسایی اولیه تخمدان (POI) وقتی اتفاق می‌افتد که کارکرد تخمدان‌های زنان سریعتر از ۴۰سالگی متوقف می‌بشود. این عارضه گمان ابتلا به بیماری‌هایی همانند پوکی استخوان یا بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. طبیعی‌ است که از ابتلا به این عارضه غمگین باشید، مخصوصا اگر در حال عمل برای بارداری بوده‌اید. اما با مراجعه به پزشک، اغاز فرایند درمان و دریافت حمایتمناسب می‌توانید به زندگی سالم و عادی قبل برگردید. درمورد سؤالات و نگرانی‌های خود با پزشک سخن بگویید کنید و به پیشنهاد‌های او عمل کنید.

تابه‌حال برایتان اتفاق افتاده که چند ماه متوالی پریود نشوید؟ علت توقف پریودتان چه بوده است؟ لطفا نظرات و ازمایش ها ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان به اشتراک بگذارید.