خواص سبزی خرفه (پرپین)؛ ۹ خاصیت شگفت‌انگیز که نمی‌دانستید!_اسکوار

خُرفه از سبزیجات زیاد سودمند است. گیاه خرفه سرشار از مواد مغذی همانند ویتامین ها و مواد معدنی از جمله ویتامین A و آهن است. خرفه سرشار از امگا ۳ است و خواص خرفه می‌تواند به افت وزن و مراقبت و زیبایی پوست پشتیبانی کند. در این مقاله شما را با قیمت غذایی خرفه، خواص خرفه و موارد احتیاطی مصرف آن آشنا می کنیم.

خرفه چیست؟

خرفه از سبزیجات برگ سبز است که می‌توان آن را به‌شکل خام یا پخته مصرف کرد. نام علمی خرفه «Portulaca oleracea» است. ۹۳٪ از این گیاه گوشتی را آب راه اندازی می‌دهد. خرفه به گمان زیاد بومی مناطق مدیترانه بوده، اما امروزه از آن در اروپا، آسیا، خاورمیانه و آفریقا به‌طور عمده منفعت گیری می‌بشود. خرفه ساقه‌های کوچکِ قرمز و برگ‌های سبز دارد. این گیاه طعم ترش و نمکی دارد و همانند اسفناج و آب‌تره است. همه گیاه شامل برگ‌ها، ساقه، گل‌ها و تخم خرفه خوراکی می باشند و هزاران سال است که برای موارد گوناگون از آنها منفعت گیری می‌بشود.

از قبل‌های دور از خرفه منفعت گیری می‌شده است. چینی‌ها در طب باستانی خود و قبایل بومی استرالیا از خرفه منفعت گیری می‌کردند. اما در ایالات متحده به خرفه زیاد تر به چشم علف هرزی نگاه می‌کنند که در باغچه و زمین‌ها می‌روید.

از خرفه می‌توان همانند اسفناج و کاهو در سالادها و ساندویچ‌ها منفعت گیری کرد.

خرفه را می‌توان در زیاد تر نقاط جهان و آب‌وهواهای گوناگون پرورش داد. این گیاه در باغ‌ها و حاشیه‌ی پیاده‌روها می‌روید، ولی حتی می‌تواند شرایط سخت‌تر همانند کم‌آبی، خاک‌های زیاد نمکی یا خالی از مواد مغذی را نیز تحمل بکند.

قیمت غذایی خرفه

منفعت گیری از خرفه در طب سنتی سابقه‌ی طویل دارد. خرفه سرشار از مواد مغذی گوناگون است. هر ۱۰۰ گرم خرفه محتوی مواد مغذی زیر است:

• ویتامین A: مقدار ۲۶٪ نیاز روزانه‌ی بدن؛
• ویتامین C: مقدار ۳۵٪ نیاز روزانه‌ی بدن؛
• منیزیم: ۱۷٪ نیاز روزانه‌ی بدن؛
• منگنز: ۱۵٪ نیاز روزانه‌ی بدن؛
• پتاسیم: ۱۴٪ نیاز روزانه‌ی بدن؛
• آهن: ۱۱٪ نیازروزانه‌ی بدن؛
• کلسیم: ۱۱٪ نیازروزانه‌ی بدن.

این چنین خرفه محتوی مقادیر اندکی از ویتامین‌ B۱ و ویتامین B3 و B2، فولات، مس و فسفر است.

دلنشین این است که خرفه با وجود این همه مواد مغذی، تنها محتوی ۱۶ کالری انرژی است. این ویژگی‌ها جهت شده خرفه از لحاظ تراکم مواد مغذی نسبت به کالری یکی از مفیدترین غذاها در جهان باشد.

سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳

اسیدهای چرب امگا ۳ اهمیت اختصاصی‌ای دارند. چون بدن نمی‌تواند خودش آنها را بسازد. به این علت باید این چربی‌ها را از طریق غذاها به‌دست آورد. خرفه چربی بسیاری ندارد، ولی قسمت قابل‌توجهی از چربی آن به‌شکل اسیدهای چرب امگا ۳ است.

خرفه محتوی دو شکل اسیدهای چرب امگا ۳ یعنی آلفالینولئیک اسید (ALA) و ایکوساپنتانوییک اسید (EPA) است. آلفالینولئیک اسید در تعداد بسیاری از گیاهان یافت می‌بشود، ولی ایکوساپنتانوییک اسید زیاد تر در فرآورده‌های جانوری (همانند ماهی‌های چرب) و جلبک یافت می‌بشود.

در قیاس با دیگر سبزیجات، مقدار آلفالینولئیک اسید حاضر در خرفه زیاد دیدنی است. مقدار آلفالینولئیک اسید حاضر در خرفه ۵ تا ۷ برابر اسفناج است.

دلنشین است بدانید که خرفه محتوی مقدار مناسبی از ایکوساپنتانوییک اسید است. این چربی امگا ۳ در بدن فعال‌تر از آلفالینولئیک اسید بوده و علاوه‌بر جانوران، زیاد تر در گیاهانی یافت می‌بشود که در خشکی نمی‌رویند (گیاهان آبی).

سرشار از آنتی اکسیدان ها و ویتامین

خرفه سرشار از آنتی اکسیدان ها و برخی ترکیبات گیاهی سودمند است که عبارت‌اند از:

• ویتامین C: ویتامین C یا آسکوربیک اسید آنتی اکسیدانی است که برای سلامت پوست، استحکام استخوان و عضلات الزامی است.
• ویتامین E: خرفه محتوی مقادیر بالایی از نوعی ویتامین E به‌نام آلفاتوکوفرول است. آلفاتوکوفرول از صدمه به غشاهای سلولی جلوگیری می‌کند.
• ویتامین A: خرفه محتوی آنتی‌اکسیدانی به‌نام بتاکاروتن است که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌بشود. ویتامین A در سلامت چشم و پشتیبانی به بینایی مؤثر است.
• گلوتاتیون: این آنتی‌اکسیدان مهم از سلول‌ها در برابر صدمه‌ها محافظت می‌کند.
• ملاتونین: خرفه محتوی ملاتونین است. ملاتونین هورمونی است که به خوابیدن پشتیبانی می‌کند. یقیناً ملاتونین مزایا فرد دیگر نیز برای سلامتی دارد.
• بتالائین: خرفه در ساخت بتالائین نقش دارد. بتالائین از بدن در برابر صدمه‌های ناشی از لیپوپروتئین با چگالی کم یا کلسترول بد (LDL) به بدن جلوگیری می‌کند.

مطالعه‌ای در نوجوانان چاق نشان داد که تخم خرفه می‌تواند سطح کلسترول بد و تری گلیسرید را افت بدهد. این دو از عواملی می باشند که خطر بیماری های قلبی را افزایش خواهند داد.

محققان این خاصیت را ناشی از آنتی اکسیدان‌ها و ترکیبات سودمند گیاهی حاضر در تخم خرفه می‌دانند.

سرشار از مواد معدنی مهم

خرفه سرشار از برخی مواد معدنی مهم است. خرفه منبع خوبی از پتاسیم است. پتاسیم به تنظیم گردش خون پشتیبانی می‌کند. مصرف زیاد تر پتاسیم خطر سکته‌ مغزی و حملات قلبی را افت می‌دهد.

خرفه منبع خوبی از منیزیم است. منیزیم ماده‌ی معدنی مهمی است که در بیشتر از ۳۰۰ عکس العمل آنزیمی در بدن نقش دارد. این چنین منیزیم در جلوگیری از ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ نیز مؤثر است.

این چنین خرفه محتوی کلسیم است. کلسیم زیاد‌ترین ماده‌ی معدنی در بدن است. کلسیم برای سلامت استخوان‌ها الزامی است.

فسفر و آهن نیز در خرفه یافت می‌بشود. ولی مقادیر آنها کمتر است.

طبق معمول مقدار مواد معدنی در خرفه‌ی بالغ‌ زیاد تر از گیاهان جوان‌تر است.

خواص خرفه برای سلامتی

خرفه خواص مختلفی دارد که از ابراز بیماری‌ها پیشگیری و به درمان آنها پشتیبانی می‌کند. در زیر به مرور خواص خرفه برای سلامتی می‌پردازیم.

۱. پشتیبانی به سلامت قلب

خرفه به راه حلهای مختلفی به سلامت قلب و عروق شما پشتیبانی می‌کند. همان‌طوری که قبلا اشاره کردیم خرفه سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ بوده که برای قلب سودمند است. اسیدهای چرب امگا۳ به افت کلسترول بد بدن پشتیبانی می‌کند و علتخواهد شد اعتدال کلسترول در گردش خون بهتر برقرار بشود. مصرف غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ خطر بیماری‌های قلبی-عروقی و تصلب شرایین را افت می‌دهد. درنتیجه از ابراز حملات قلبی و سکته‌های مغزی جلوگیری می‌کند. علاوه‌براین، پتاسیم حاضر در خرفه می‌تواند با خاصیت اتساع عروق، از سختی خون کاسته و به اسایش رگ‌های خونی و افت سختی وارده بر قلب پشتیبانی بکند.

۲. افت وزن

خرفه کالری پایینی دارد، ولی سرشار از مواد مغذی و فیبر است. به این علت افراد با مصرف خرفه در قولی غذایی‌شان بدون دریافت کالری بیش‌ازاندازه، سریعتر سیر خواهد شد. درنتیجه می‌توانید به‌پشتیبانی خرفه وزن کم کنید و رژیم غذایی بهتری داشته باشید.

۳. پشتیبانی به رشد کودکان

با این که درمورد‌ی این خاصیت اسیدهای چرب امگا ۳ تا این مدت تحقیقات بیشتری در جریان است، ولی نتایج اولیه نشان خواهند داد که بالابودن مقادیر اسیدهای چرب امگا ۳ در رژیم غذایی کودکان می‌تواند از ابراز برخی اختلالات مربوط به رشد کودکان همانند اوتیسم (درخودماندگی)، اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD) و مشکلات فرد دیگر که میلیون‌ها کودک را در سرتاسر دنیا تحت‌تأثیر قرار خواهند داد، جلوگیری بکند.

۴. درمان مشکلات گوارشی

برخی افراد به اثرگذاری راه حلهای گوناگون پزشکی جانشین برای درمان بیماری‌های خود اعتقادی ندارند. اما در طب سنتی چینی به‌طور گسترده‌ای از خرفه برای درمان مشکلات گوناگون همانند درمان اسهال، درمان خونریزی روده، درمان بواسیر و درمان اسهال خونی منفعت گیری می‌بشود. امروزه نیز از خرفه برای درمان بیماری‌های روده‌ای گوناگون منفعت گیری می‌بشود. این مزایا زیاد تر به‌خاطر وجود ترکیبات آلی حاضر در خرفه همانند دوپامین، اسید مالیک، سیتریک اسید، آلانین و… است.

۵. محافظت از پوست

خرفه می‌تواند به درمان مشکلات گوناگون پوستی پشتیبانی بکند. منفعت گیری‌ی موضعی از خرفه جهت می‌بشود تا مقادیر بالای ویتامین A، همراه با مجموعه‌ای از ترکیبات سودمند حاضر در آن، التهابات ناشی از نیش زنبور و مار را بهبود بخشد. خرفه به سلامت و ظاهر پوست، افت چین و چروک پوست، بهبود سلول‌های پوستی و از بین بردن جای زخم و لکه‌های پوستی پشتیبانی می‌کند.

۶. پیشگیری از سرطان

خواص خرفه در پیشگیری از سرطان موثر است. امروزه سرطان به یکی از شایع‌ترین و تلخ‌ترین بیماری‌ها در سرتاسر جهان تبدیل شده است. به این علت وجود غذاهای ضدسرطان اهمیت چشمگیری اشکار کرده است. خرفه محتوی مقادیر بالایی از ویتامین‌های A و C بوده که هر دو با خاصیت آنتی‌اکسیدانی‌شان در پیشگیری از ابتلا به سرطان مخصوصا سرطان ریه و سرطان دهان مؤثرند. این چنین خرفه محتوی رنگ‌دانه‌های بتالائین است که جهت تشکیل رنگ زرد و قرمز بی همتا آن خواهد شد. بتاسیانین‌ها و بتاگزانتین‌ها در بدن خاصیت ضدجهش‌زایی دارند. درنتیجه می‌توانند از جهش‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد در سلول‌های سالم جلوگیری کند و مانع از پیشرفت سرطان شوند.

۷. تحکیم بینایی

ویتامین A و بتاکاروتن حاضر در خرفه به سلامت چشم و تحکیم بینایی پشتیبانی می‌کنند. خرفه می‌تواند با خنثی‌کردن اثرات رادیکال‌های آزاد از ابراز بیماری‌های وابسته به سن همانند تباهی لکه‌ی زرد و آب مروارید در چشم جلوگیری بکند.

۸. تحکیم استخوان ها

خواص خرفه می‌تواند به تحکیم استخوان ها پشتیبانی کند. مواد معدنی خرفه آن را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای جلوگیری از ضعف استخوان‌ها تبدیل کرده است. کلسیم، منیزیم، آهن و منگنز برای رشد بافت استخوان و تسریع فرایند ترمیم استخوان‌ها الزامی می باشند. اینها می‌توانند به پیشگیری از پوکی استخوان پشتیبانی بکنند. پوکی استخوان از بیماری‌های استخوان مرتبط با سن است که میلیون‌ها نفر از آن رنج می‌برند.

۹. پشتیبانی به گردش خون

وجود مقادیر بالایی از آهن و مس در خرفه علتمی‌بشود تا مصرف این سبزی به افزایش تشکیل گلبول‌های قرمز پشتیبانی بکند. هر دوی این مواد معدنی برای پشتیبانی به افزایش گردش خون الزامی می باشند. با تسهیل گردش خون و خون‌رسانی به سلول‌ها و اندام‌ها، اکسیژن بیشتری به آنها می‌رسد و شدت ترمیم و بهبود آنها افزایش می‌یابد. این چنین آهن و مس به رشد مو و سوخت و ساز مناسب در بدن نیز پشتیبانی می‌کنند.

چطور خرفه را مصرف کنیم؟ (راه حلهای خوشمزه و سالم)

احتمالا برایتان سوال باشد که این سبزی پرخاصیت را چطور می‌توان در رژیم غذایی روزانه گنجاند. خوشبختانه خرفه طعمی لطیف و مقداری ترش و نمکی دارد که آن را برای منفعت گیری در انواع غذاها مناسب می‌کند. در ادامه چند روش ساده و خوشمزه برای مصرف خرفه را به شما معارفه می‌کنیم:

۱. به طور خام در سالاد:

ساده‌ترین راه، منفعت گیری از برگ‌ها و ساقه‌های جوان خرفه در سالاد است. آن را همانند سبزی خوردن در کنار غذا یا به گفتن پایه‌ی مهم سالاد منفعت گیری کنید. ترکیب خرفه با گردو، پنیر فتا، گوجه گیلاسی و مقداری روغن زیتون یک سالاد بی‌نظیر می‌سازد.

۲. در ترکیب با ماست (بورانی خرفه):

همانند بورانی اسفناج، می‌توانید خرفه را مقداری تفت داده یا بخارپز کنید و بعد از خنک شدن با ماست چکیده، سیر و مقداری نمک مخلوط کنید. این ترکیب یک بین‌وعده یا پیش‌غذای بسیار سالم و خوشمزه است.

۳. در انواع آش و سوپ:

خرفه لعاب خوبی به آش و سوپ می‌دهد. می‌توانید آن را خرد کرده و در ۳۰ دقیقه پایانی پخت به آش رشته، آش دوغ یا انواع سوپ سبزیجات اضافه کنید تا خواص و طعم آن به غذا منتقل بشود.

۴. املت یا نیمرو با خرفه:

برگ‌های خرفه را مقداری در کره یا روغن زیتون تفت دهید تا نرم شوند، سپس تخم‌مرغ را به آن اضافه کنید. این یک صبحانه مقوی و متفاوت برای اغاز یک روز پرانرژی است.

۵. در اسموتی‌های سبز:

اگر به اسموتی‌های سالم علاقه دارید، یک مشت خرفه تازه را به همراه میوه‌هایی همانند سیب سبز، خیار، لیمو و مقداری زنجبیل در مخلوط‌کن بریزید تا یک نوشیدنی سرشار از آنتی‌اکسیدان داشته باشید.

احتیاط

خرفه محتوی اگزالات است. وجود اگزالات گمان راه اندازی و پیشرفت سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. به این علت اگر از سنگ کلیه رنج می‌برید، بهتر است از مصرف خرفه چشم‌پوشی بکنید.

این چنین اگزالات خاصیت ضدتغذیه‌ای دارد. درنتیجه امکان پذیر از جذب مواد معدنی همانند کلسیم و منیزیم جلوگیری بکند.

مقدار اگزالات در خرفه‌ای که در سایه و شرایط تاریک رشد می‌کند، زیاد تر از خرفه‌ای است که نور آفتاب دریافت می‌کند.

اگر وجود اگزالات در خرفه علتنگرانی‌تان شده است، خرفه را همراه با ماست میل بکنید. چون ماست مقدار اگزالات حاضر در خرفه را به‌طور چشمگیری افت می‌دهد. این چنین پختن خرفه با آبِ درحال جوش می‌تواند جهت افت دیدنی اگزالات حاضر در آن بشود.

راه‌حل‌هایی برای این که هم قشنگ بمانیم هم سالم